«Να πούμε ένα μεγάλο ΟΧΙ στον νέο Καποδίστρια που ετοιμάζουν», ήταν η προτροπή του πρώην Δημάρχου Καρδίτσας κ. Χρήστου Τέγου, ενός εκ των μελών της Επιτροπής Πρωτοβουλίας ενάντια στη διοικητική μεταρρύθμιση, στους παρευρισκομένους, στη εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΤΕΔΚ. Η εκδήλωση είχε ως στόχο, πλην της έκφρασης της αντίθεσης στην επερχόμενη δέσμη αλλαγών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση από τους διαφωνούντες και στον συντονισμό των αγωνιστικών εκδηλώσεων. Τον βασικό ομιλητή της εκδήλωσης προλόγισε ο δημοτικός σύμβουλος Καρδίτσας κ. Απόστολος Πίτσαβος, ενώ ο κ. Τέγος στην ομιλία του ανέφερε:
«Αγαπητοί συνάδελφοι, στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια κατά κόρον χρησιμοποιούνται οι όροι εκσυγχρονισμός και μεταρρύθμιση.
Καταγράφονται δε στο καθημερινό πολιτικό λεξιλόγιο. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να μείνει έξω από αυτό το κλίμα και η διοικητική δομή της χώρας. Για να φτάσουμε να συζητάμε σήμερα για την νέα μεταρρύθμιση, προηγήθηκαν τα τελευταία χρόνια μέτρα που αφορούν την Αυτοδιοίκηση, με τα οποία εφαρμόζονται νέες πολιτικές, καταστρώθηκαν νέοι σχεδιασμοί και όλα αυτά δεν είναι ούτε τυχαία, ούτε ευκαιριακά μέτρα, αλλά εντάσσονται σε έναν πολιτικό προγραμματισμό με συγκεκριμένους στόχους, με τους οποίους κυρίως επιδιώκεται να υπάρξουν σαφή αποτελέσματα στην προσπάθεια θωράκισης του πολιτικού συστήματος της χώρας, τώρα που περνάει και μεγάλη κρίση. Αγαπητοί συνάδελφοι, η διοικητική δομή κάθε μηχανισμού, μιας επιχείρησης, ενός Υπουργείου ή και αν θέλετε ολόκληρου του κράτους, καθορίζεται κάθε φορά, μεταρρυθμίζεται ή εκσυγχρονίζεται, ανάλογα με τους σκοπούς που έχει να εξυπηρετήσει ο μηχανισμός αυτός στις συγκεκριμένες συνθήκες. Δηλαδή, να βοηθήσει να ξεπεραστούν αγκυλώσεις, καθυστερήσεις και αναποτελεσματικότητες. Επομένως, τη μεταρρύθμιση της διοικητικής δομής του κράτους συνολικά, μέρος της οποίας είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, πρέπει να τη βλέπουμε κυρίως όχι από την πλευρά της μορφής, που και αυτό βέβαια είναι πρόβλημα, που θα πάρει δηλαδή μορφή όσον αφορά τους επιμέρους μηχανισμούς, δηλαδή των αριθμών των Περιφερειών, των Νομών και των Δήμων, αλλά πρωτίστως τον σκοπό για τον οποίο γίνεται, από την πολιτική που καλείται να εξυπηρετήσει αυτή η δομή και στην περίπτωσή μας, με τις επιχειρούμενες αλλαγές, αυτό που επιδιώκεται είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας στην εφαρμογή της αντιλαϊκής πολιτικής και την καλύτερη εναρμόνιση της κρατικής διαχείρισης με τις κατευθύνσεις της Ε.Ε. Η λεγόμενη επανίδρυση του κράτους θεωρεί ως αναγκαία παράμετρο την αναδιάρθρωση της διοικητικής δομής του κράτους. Εκεί ακριβώς εντάσσεται και το σχέδιο που προβλέπει περιορισμό αριθμού Περιφερειών, Νομαρχιών και Δήμων. Σήμερα, στο καπιταλιστικό σύστημα της χώρας, υπάρχουν νέες προτεραιότητες, πρέπει να εφαρμοστούν νέες πολιτικές, που για να εξυπηρετηθούν, χρειάζονται νέους ρόλους τα Όργανα που θα σχηματιστούν, τα περιφερειακά και τα τοπικά.
Ποια λοιπόν είναι η κεντρική ιδέα του όλου εγχειρήματος; Ο πυρήνας δηλαδή αυτής της μεταρρύθμισης; Είναι η αποκέντρωση με ισχυρή Αυτοδιοίκηση, όπως λέγεται; Κάθε άλλο, λέμε εμείς. Η προτεινόμενη μείωση του αριθμού των Περιφερειών και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η ανάπτυξη του μεγέθους τους, στην πραγματικότητα δεν έχει να κάνει με αποκέντρωση, αλλά με τη δημιουργία ευνοϊκότερων όρων για την πιο συστηματική παρέμβαση την κρατική πάνω στα νέα σχήματα, για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του κεφαλαίου. Αυτή είναι η ουσία αγαπητοί συνάδελφοι, που έντεχνα αποσιωπάται. Όταν το 1997 η τότε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προωθούσε τον Καποδίστρια 1, οι αιρετοί ακούσαμε πολλές υποσχέσεις. Δανείζομαι μερικές από αυτές που είναι γραμμένες στα ολοσέλιδα των καθημερινών εφημερίδων που καταχώρησε η κυβέρνηση τότε. «Το πρόγραμμα Ιωάννης Καποδίστριας είναι θεμέλιο για ισχυρή και σύγχρονη Ελλάδα». Πώς το εννοούσε αυτό; Έλεγε «Η ζωή ξανά ριζώνει στην ελληνική ύπαιθρο, οι Κοινότητες αποκτούν υποδομές, υπηρεσίες και οφέλη. Οι Δήμοι πάνε στις Κοινότητες και όχι οι Κοινότητες στους Δήμους. Οι κάτοικοι βρίσκουν δουλειά και μένουν στον τόπο τους.» Αυτά υποσχόταν τότε το Υπουργείο Εσωτερικών. Εμείς τι λέγαμε τότε; «Το πρόγραμμα Ιωάννης Καποδίστριας το προωθούν όχι για να φτιάξουν Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά μηχανισμούς που θα είναι ικανοί να εφαρμόσουν χωρίς παρεκκλίσεις την αντιλαϊκή τους πολιτική, δηλαδή τις ιδιωτικοποιήσεις, την ανταποδοτικότητα, την πρόσθετη φορολογία.» Αυτό που ονομάζουν με μια λέξη αποτελεσματικότητα. Όταν μιλούν για βιωσιμότητα, δεν εννοούν μία Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα βοηθά στην ανάπτυξη της περιοχής, που θα βρίσκεται πλάι στους εργαζόμενους, στους αγρότες, στους νέους, όλους τους κατοίκους, αλλά εννοούν μία Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα λειτουργεί για να δίνει το κράτος λιγότερα και να παίρνει περισσότερα η Αυτοδιοίκηση από τους δημότες. Προετοιμάζουν τις συνθήκες για να αναθέτουν πιο εύκολα σε ιδιώτες τις υπηρεσίες με τις οποίες θα λειτουργούν οι Δήμοι, τις αρμοδιότητές τους και τα έργα τους. Πολιτική, λέγαμε τότε, που ήδη προωθείται γοργά. Έντεκα χρόνια μετά, σήμερα, διαπιστώνουμε ότι ο Καποδίστριας 1 που έγινε, δεν έφερε ανάπτυξη προς όφελος των δημοτών της περιφέρειας για τους οποίους υποτίθεται ότι έγινε. Δεν απέτρεψε την ερημοποίηση της υπαίθρου. Ερήμωσαν τα χωριά. Δεν αναίρεσε τις οικονομικές περιφερειακές ανισομέρειες, δεν μείωσε την ανεργία, δεν βελτίωσε το εισόδημα των εργαζομένων, αλλά αντίθετα συνέβαλλε και ο Καποδίστριας για να συγκεντρωθεί περισσότερος πλούτος σε λιγότερα χέρια. Δείτε για παράδειγμα τα κέρδη των τραπεζών το περασμένο χρόνο. Αποτελούν πρόκληση. Δείτε πως αυξήθηκε δραματικά το ποσοστό των ελληνικών οικογενειών που ζουν κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας. Αγγίζει το 20%. Ταυτόχρονα, όλοι γνωρίζουμε ότι η κατάσταση στους Δήμους και τις Κοινότητες δεν είναι καθόλου καλή. Παρά τις υποσχέσεις και τις κυβερνητικές δεσμεύσεις για τη βελτίωση της κατάστασης διαχρονικά και από τα δύο κόμματα εξουσίας. Αυτό που βιώνουμε καθημερινά ποιο είναι; Μεταφορά αρμοδιοτήτων με ταυτόχρονη υποχρηματοδότησή τους. Τεράστιες παρακρατήσεις θεσμοθετημένων πόρων. Διευκολύνσεις μόνο για δανεισμούς. Δηλαδή να δανείζεται η Αυτοδιοίκηση αυτά που της χρωστούν και μάλιστα με τόκους. Ιδιωτικοποιήσεις τομέων και υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης. Επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων για τους εργαζόμενους, με μεγάλα και σοβαρά προβλήματα στο σύνολο του εργατικού δυναμικού της Αυτοδιοίκησης. Προετοιμασίες για εφαρμογή της ανάθεσης στην Αυτοδιοίκηση φορολογικής εξουσίας, δηλαδή την επιβολή νέων φόρων στους δημότες, με παράλληλη μείωση ή και κατάργηση ακόμα της επιχορήγησης από τον κρατικό προϋπολογισμό. Μέσα σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση που λειτουργεί σήμερα η Αυτοδιοίκηση, προβάλλεται το νέο μεταρρυθμιστικό σχέδιο σαν η φυγή προς τα εμπρός, σαν η λύση, η ελπίδα για το μέλλον. Η πραγματικότητα όμως κύριοι συνάδελφοι, βρίσκεται αλλού. Το νέο σχέδιο κάνει ανακατανομή ρόλων, με δεδομένη την αντιλαϊκή πολιτική που εφαρμόζεται. Αυτή θεωρείται δεδομένη για τις δυνάμεις του δικομματισμού, κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Συμφωνούν στο ότι πρέπει να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου. Απλά πρέπει να στηθούν οι απαραίτητοι μηχανισμοί και οι δομές που θα υπηρετήσουν αυτήν την πολιτική, που θα την εφαρμόσουν αυτήν την πολιτική. Θέλουν λοιπόν τώρα, το κεντρικό κράτος να είναι όπως χαρακτηριστικά το λένε, κράτος-στρατηγείο. Να έχει τον ρόλο του γενικού συντονιστή. Το κράτος να απομακρυνθεί από την παραγωγή δημόσιων αγαθών, ενώ ταυτόχρονα αυτό το κράτος να καθορίζει τους κανόνες παραγωγής, παροχής και διαχείρισης αυτών των υπηρεσιών. Να αποκεντρωθούν αρμοδιότητες που μέχρι πρότινος ήταν υπόθεση του κράτους, να μεταφερθούν σε κατώτερα Όργανα, στα περιφερειακά και στα τοπικά Όργανα. Η μελέτη του ΙΤΑ, που αποδέχτηκε ομόφωνα η ΚΕΔΚΕ, ονοματίζει αρμοδιότητες. Την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, την κοινωνική πρόνοια, την πυροσβεστική, την πρωτοβάθμια υγεία, την προληπτική ιατρική, το φυσικό περιβάλλον. Επομένως, λένε ορισμένοι, θα έχουμε λιγότερο κράτος, με συνέπεια μεγαλύτερα και καλύτερα αποτελέσματα για τους δημότες. Αγαπητοί συνάδελφοι, λιγότερο κράτος δεν θα έχουμε. Το κράτος θα παραμείνει το ίδιο. Το κεντρικό κράτος όμως τώρα, θα αναλάβει νέο, ισχυρότερο, αλλά κανονιστικό ρόλο όσον αφορά τον έλεγχο, το περιεχόμενο και τη δράση των λεγόμενων ισχυρών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το κράτος θα επιβάλλει και θα επιβλέψει την πιστή και απαρέγκλιτη εφαρμογή πολιτικών, που το ίδιο θα υπαγορεύει στους νέους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για τον σκοπό αυτό, έχουν ήδη παρθεί μέτρα. Παραδείγματα, ο νέος Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων, αυτόν τον σκοπό υπηρετεί. Ο Κώδικας που ετοιμάζεται για τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, τα περίφημα Επιχειρησιακά Σχέδια 4ετούς διάρκειας, που υποχρεώνονται τώρα να συντάσσουν οι νέοι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να εγκρίνεται από την κυβέρνηση αν συμβαδίζει με τις πολιτικές της κυβέρνησης. Αγαπητοί συνάδελφοι, η προτεινόμενη μείωση του αριθμού των Περιφερειών και η ανάπτυξη του μεγέθους τους, έχει να κάνει με την δημιουργία μηχανισμών για την μεγαλύτερη έκταση και σε πληθυσμό οντότητες, που θα δίνεται η δυνατότητα σε αυτούς για αυξημένη επιχειρηματική ικανότητα, κυρίως σε συνεργασία με τους μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους, για να μπορούν αυτοί να αναλαμβάνουν έργα υποδομής με τις περίφημες συμβάσεις παραχώρησης. Παράδειγμα, οι οδικοί άξονες και τα διόδια ή με τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), δείτε ποιοι φτιάχνουν τώρα τα σχολεία, τις φοιτητικές εστίες, τα δημόσια κτήρια και τις υπηρεσίες, τους χώρους στάθμευσης. Όλα τώρα γίνονται με ΣΔΙΤ. Η μείωση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα σημάνει περιορισμό των δαπανών από τον κρατικό προϋπολογισμό και μέσω των νέων σχημάτων θα έχουμε μείωση του προϋπολογισμού του κρατικού με μορφές διαχείρισης από τους νέους ΟΤΑ, την εμπορευματοποίηση των κοινωνικών αγαθών, την ανταποδοτικότητα και την επιχειρηματικότητα, αυτό που συνήθως κομψά γράφεται και λέγεται λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία των ΟΤΑ. Η μείωση του αριθμού των ΟΤΑ συνδυάζεται με τις διαδικασίες αξιολόγησης και αξιοποίησης του Δ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Επιχειρείται με τα κριτήρια επάρκειας και πιστοποίησης η μείωση του αριθμού των δικαιούχων διαχείρισης χρηματοδότησης των νέων προγραμμάτων και κυρίως των μικρών Δήμων, που δεν πρόκειται να πάρουν έργα και δράσεις στο Δ΄ ΚΠΣ. Τα κονδύλια που θα κατευθύνονται στα περιφερειακά προγράμματα, σχεδιάζεται να τα διαχειρίζονται ανώνυμες εταιρίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η ΔΗΜΟΣ Α.Ε., η ΝΟΜΟΣ Α.Ε., σε συνεργασία πάντα με το ιδιωτικό κεφάλαιο. Ταυτόχρονα, στο όνομα της αποτελεσματικότητας, δηλαδή της εφαρμογής αντιλαϊκής πολιτικής, χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα και παρενέργειες, υποτάσσουν στον σκοπό αυτό τα πάντα και την αντιπροσωπευτικότητα των αιρετών Οργάνων. Εφαρμόζουν εκλογικά συστήματα που περιορίζουν την έκφραση περισσότερων απόψεων στα Δημοτικά Συμβούλιο. Γίνεται αντιπαράθεση μεταξύ των δύο παρατάξεων αν είναι σωστότερο το 50% ή το 42% σε δύο γύρους, λες και δεν υπάρχει η απλή αναλογική που θα μπορεί να αποτυπώσει αντικειμενικά τη βούληση των δημοτών σε κάθε Δήμο και σε κάθε Νομαρχία. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Υποτίθεται σήμερα ότι υπάρχουν Περιφερειακά Συμβούλια, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά διακοσμητικά όργανα και εκείνο που υπάρχει, είναι ο διορισμένος Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας, που προωθεί και ελέγχει την εφαρμοζόμενη πολιτική, που ελέγχει τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όχι όσον αφορά τη νομιμότητα, στην πράξη για την σκοπιμότητα των αποφάσεων που παίρνουν οι Δήμοι και οι Νομαρχίες. Είναι σοβαρό το ενδεχόμενο ότι έγινε με τους Δήμους στην εφαρμογή του Καποδίστρια στη σύνθεση των Δημοτικών Συμβουλίων να προωθούν ειδικές ρυθμίσεις για τον περιορισμό της αντιπροσωπευτικότητας και της αναλογικότητας και στη σύνθεση της Βουλής και στους υπό δημιουργία νέους Δήμους και Νομαρχίες. Τέλος, σας θυμίζω ότι δεν άντεξε παρά μόνο δύο θητείες η λογική ότι ο Πρόεδρος των Τοπικών Συμβουλίων μπορεί να είναι και Δημοτικός Σύμβουλος. Στην τρίτη, στην παρούσα θητεία, τον κατήργησαν μαζί με τα Τοπικά Συμβούλια. Η παράταξή μας, για τη νέα μεταρρύθμιση στέκεται αρνητικά, χωρίς να σημαίνει ότι αποδέχεται την υπάρχουσα δομή. Η πρότασή μας βρίσκεται σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που προωθούν οι δυνάμεις του δικομματισμού και η ομοφωνία των τριών παρατάξεων στην ΚΕΔΚΕ. Εμείς αρνούμαστε να διεκδικήσουμε τη δημιουργία νέων Δήμων που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για να μεταφέρουν ή για να εμπορευματοποιήσουν τις άλλοτε δημόσιες υπηρεσίες στους τομείς της υγείας, της παιδείας και της πρόνοιας, για να δεχτούν να λειτουργούν με ένα ασφυκτικό πλαίσιο με το οποίο να εφαρμόζουν απαρέγκλιτα αντιλαϊκές πολιτικές που βιώνουμε καθημερινά σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής, να δεχτούν να αντιμετωπίζουν τις μεγάλες κοινωνικές ανάγκες όχι σαν έννοια κρατικής κοινωνικής παροχής σε αυτούς που την έχουν ανάγκη, αλλά ως φιλανθρωπική διαχείριση ορισμένων ακραίων κοινωνικών προβλημάτων ή με τις μεθόδους του εθελοντισμού. Καλούμε όλους σας, όλους τους εκλεγμένους στα δημοτικά και κοινοτικά Όργανα, να αρνηθούν να εγκρίνουν και να εφαρμόσουν μέτρα και κατευθύνσεις που θα βοηθήσουν στην ευκολότερη υλοποίηση πολιτικών που μειώνουν δραστικά το λαϊκό εισόδημα, που ιδιωτικοποιούν κρατικές επιχειρήσεις, που αναιρούν κοινωνικά, εργασιακά, ασφαλιστικά δικαιώματα και λαϊκές κατακτήσεις. Καλούμε τους αιρετούς το επόμενο διάστημα στις συζητήσεις που θα γίνουν σε όλα τα επίπεδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να μην εγκλωβιστούν στη λογική στο αν τα νέα σχήματα θα είναι λειτουργικά ή όχι, για τυχόν γεωγραφικές ασυμμετρίες τους, για πληθυσμιακές δυσαναλογίες, για τοπικές ιδιαιτερότητες, για τις έδρες των Δήμων, γιατί κάτι τέτοιο θα είναι επιζήμιο, θα είναι έξω από την ουσία της επιχειρούμενης αλλαγής και βέβαια μακριά από την πολιτική ουσία του όλου εγχειρήματος. Για τις σημερινές συνθήκες, εμείς διαμορφώνουμε και επιμένουμε στα παρακάτω βασικά αιτήματα, για τα οποία σας καλούμε να αναπτύξουμε αγώνες.
Πρώτον. Ενιαίο, αποκλειστικά δημόσιο χαρακτήρα στους βασικούς κοινωνικούς τομείς, όπως είναι η υγεία, η παιδεία, η πρόνοια και δηλώνουμε την πλήρη αντίθεσή μας για την μεταφορά κρατικών αρμοδιοτήτων σ την Τοπική Αυτοδιοίκηση, διότι αυτό θα σημάνει τελικά μεταφορά στις πλάτες των δημοτών.
Δεύτερον. Ικανοποίηση της οικονομικής επάρκειας Νομών και Δήμων, με ποσοστό 8% από τον κρατικό προϋπολογισμό, με το οποίο μπορούν να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες ανάγκες του λαού και να καταργηθεί κάθε είδους τοπικής φορολογίας.
Τρίτον. Να υπάρξει δραστική αύξηση των κρατικών δαπανών προς όφελος των εργαζομένων.
Τέταρτον. Να υπάρξει σχεδιασμός και υλοποίηση σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, υποδομών και μηχανισμών δημόσιας υγείας, προστασίας από σεισμούς, πλημμύρες, πυρκαγιές, που ζούμε κάθε χρόνο και άλλες καταστροφές ή τη ρύπανση και τη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Πέμπτον. Να καταργηθούν οι ρυθμίσεις που περιορίζουν την αντιπροσωπευτικότητα και να γίνει εφαρμογή της απλής αναλογικής και ο Δήμαρχος να εκλέγεται έμμεσα από το Δημοτικό Συμβούλιο. Έκτον. Να καταργηθούν οι ονομαζόμενες ευέλικτες σχέσεις εργασίας και η ανασφάλιστη εργασία στην Αυτοδιοίκηση. Να καταργηθούν οι Δημοτικές Επιχειρήσεις. Να μεταφερθούν οι εργαζόμενοι από αυτές, στους Οργανισμούς των Δήμων. Να σταματήσει η ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας από τους ΟΤΑ.
Στη βάση ενός τέτοιου προγράμματος διεκδίκησης, σας καλούμε να αναπτύξουμε δράση, να αγωνιστούμε, να ανατρέψουμε την πολιτική που εφαρμόζεται σήμερα στους ΟΤΑ, αλλά και σε αυτούς που ετοιμάζονται να δημιουργήσουν. Να πούμε ένα μεγάλο ΟΧΙ στον νέο Καποδίστρια που ετοιμάζουν. Να αλλάξουμε τους συσχετισμούς δύναμης στα όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να μπορούν να δώσουν λύσεις προς όφελος των λαϊκών στρωμάτων».