Ο Σακχαρώδης διαβήτης είναι μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (γλυκόζης).
Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει χρόνια πορεία και μπορεί να προκαλέσει μια σειρά σοβαρών επιπλοκών, όπως καρδιαγγειακή νόσο [1], χρόνια νεφρική ανεπάρκεια [2], βλάβες του αμφιβληστροειδούς [3], βλάβες των νεύρων [4], στυτική δυσλειτουργία [5] κ.ά..
- Ο οργανισμός χρειάζεται, ως κύρια πηγή καυσίμου ή ενέργειας, ένα ειδικό ζάχαρο που ονομάζεται γλυκόζη. Ο οργανισμός παράγει γλυκόζη από τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες όπως τα ψωμιά, δημητριακά, ρύζι, ζυμαρικά, πατάτες, γάλα, γιαούρτι και φρούτα.
- Η γλυκόζη μεταφέρεται σε όλο το σώμα μέσω του αίματος – το επίπεδο δεν θα πρέπει να είναι πολύ υψηλό ή πολύ χαμηλό. Όταν η γλυκόζη υπερβαίνει ένα ορισμένο επίπεδο, ένα μέρος της πρέπει να βγει από το αίμα και να εισέλθει στους ιστούς του σώματος για να παρέχει την ενέργεια που χρειάζονται τα κύτταρα προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή λειτουργία του οργανισμού σας. Ένα μέρος της γλυκόζης αποθηκεύεται επίσης στο συκώτι (όπως π.χ. θα αποθηκεύατε είδη διατροφής στο ντουλάπι της κουζίνας) έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί αργότερα αν χρειαστεί. Όταν το επίπεδο γλυκόζης πέσει πολύ χαμηλά, ένα μέρος της γλυκόζης που είναι αποθηκευμένη στο συκώτι απελευθερώνεται στο αίμα για να το επαναφέρει σε υψηλότερο επίπεδο.
- Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας, έναν αδένα που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το στομάχι. Η ινσουλίνη είναι σαν ένα κλειδί που ανοίγει τις «πόρτες» των κυττάρων του σώματος (δίοδοι γλυκόζης) και επιτρέπει στη γλυκόζη να περνά από το αίμα στα κύτταρα όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενέργεια. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται μεταβολισμός της γλυκόζης
. • Στον διαβήτη, το πάγκρεας είτε δεν μπορεί να παράγει ινσουλίνη είτε η ινσουλίνη που παράγει δεν μπορεί να λειτουργεί σωστά.
- Χωρίς την επενέργεια της ινσουλίνης, οι δίοδοι της γλυκόζης είναι κλειστές. Η γλυκόζη συσσωρεύεται στο αίμα οδηγώντας σε υψηλά επίπεδα γλυκόζης του αίματος που προκαλούν προβλήματα υγείας τα οποία συνδέονται με τον διαβήτη.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι διαβήτη – τύπου 1 και τύπου 2.
Τύπου 1
Αυτός ο διαβήτης ήταν παλαιότερα γνωστός ως ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης ή νεανικός διαβήτης. Στον διαβήτη τύπου 1, το πάγκρεας δεν μπορεί να παράγει αρκετή ινσουλίνη επειδή τα συγκεκριμένα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη έχουν καταστραφεί από το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Αυτή η ινσουλίνη πρέπει να αντικαθίσταται. Επομένως, τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 πρέπει να λαμβάνουν ινσουλίνη κάθε μέρα για να ζήσουν.
Τύπου 2
Αυτός ο διαβήτης ήταν παλαιότερα γνωστός ως ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης ή διαβήτης των ενηλίκων. Είναι κατά πολύ η πιο διαδεδομένη μορφή, και προσβάλλει το 85–90% όλων των διαβητικών.
Αν και συνήθως προσβάλλει ενήλικες, όλο και περισσότεροι νέοι, ακόμη και παιδιά, αναπτύσσουν τώρα διαβήτη τύπου 2 εξαιτίας του τρόπου ζωής τους.
Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 παρουσιάζουν συνήθως αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό σημαίνει ότι το πάγκρεάς τους παράγει ινσουλίνη, αλλά η ινσουλίνη δεν λειτουργεί τόσο καλά όσο θα έπρεπε. Το πάγκρεας ανταποκρίνεται δουλεύοντας πιο εντατικά για την παραγωγή περισσότερης ινσουλίνης. Τελικά δεν μπορεί να παραχθεί επαρκής ποσότητα για τη διατήρηση της ισορροπίας της γλυκόζης και έτσι αυξάνονται τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να καθυστερήσει την ανάγκη για χάπια ή/και ινσουλίνη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι αν όντως χρειάζεστε χάπια ή/και ινσουλίνη, αυτή είναι απλώς η φυσική εξέλιξη της νόσου. Παίρνοντας χάπια ή/και ινσουλίνη αμέσως μόλις τα χρειαστείτε, μπορούν να μειωθούν οι επιπλοκές που προκαλούνται από τον διαβήτη.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
- Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
- Ηλικία – ο κίνδυνος αυξάνεται καθώς μεγαλώνουμε
- Γυναίκες που έχουν: > γεννήσει παιδί άνω των 4,5 κιλών ή είχαν διαβήτη κύησης κατά την εγκυμοσύνη .
- Τρόπος ζωής
- Βάρος >παχυσαρκία
- Αρτηριακή υπέρταση
- Χοληστερίνη
- Κάπνισμα
Στον διαβήτη τύπου 1, τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται ξαφνικά και μπορεί να είναι απειλητικά για τη ζωή, επομένως η διάγνωση γίνεται συνήθως αρκετά γρήγορα.
Στον διαβήτη τύπου 2, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν καθόλου συμπτώματα
Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- πολυδιψία
- πολυουρία
- Αίσθημα κόπωσης και λήθαργου
- Νιώθετε ότι πεινάτε συνεχώς
- Τραύματα που αργούν να επουλωθούν
- Φαγούρα
- Αλλαγές στο βάρος
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Πονοκεφάλους
- Αλλαγή διάθεσης
- Πόνο ή μούδιασμα στα σκέλη ή στα πόδια
- Αίσθημα ζάλης
Η διάγνωση του διαβήτη είναι εύκολη όταν υπάρχουν τα κλασικά συμπτώματα και αρκεί η επιβεβαίωση με τη μέτρηση του σακχάρου του αίματος.
- Παρουσία κλασικών συμπτωμάτων του διαβήτη
- Τιμή γλυκόζης σε οποιαδήποτε στιγμή > 200mg/dl
- Τιμή σακχάρου νηστείας (που λαμβάνεται δηλαδή μετά από 8 τουλάχιστον ώρες αποχής από την πρόσληψη τροφής) > 120mg/dl
- Τιμή σακχάρου 2 ώρες μετά από φόρτιση με 75g γλυκόζης από του στόματος > 200mg/dl
Ένας άλλος χρήσιμος δείκτης είναι η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c).
Αυτή δεν χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη, αλλά για την παρακολούθηση της ρύθμισης του σακχάρου αίματος, αφού αντικατοπτρίζει τη μέση τιμή σακχάρου αίματος τους τελευταίους 3 μήνες πριν την εξέταση. Τιμές HbA1c < 6% θεωρούνται ενδεικτικές καλού γλυκαιμικού ελέγχου.
- Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από το διαβήτη;
- Άτομα που δε γυμνάζονται τακτικά αλλά ζουν καθιστική ζωή,
- που δεν ακολουθούν σωστή και μετρημένη διατροφή,
- που έχουν περιττό σωματικό βάρος και ειδικά κεντρική παχυσαρκία, αλλά και που έχουν σχετικό οικογενειακό ιστορικό
είναι αυτά που κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, ο οποίος αποτελεί το 90% των περιστατικών με διαβήτη.
Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας μέχρι το 2030 περισσότερα από 300 εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν εκδηλώσει διαβήτη τύπου 2 .Στη χώρα μας 6% του πληθυσμού πάσχει από σακχαρώδη Διαβήτη.
Η νόσος έχει υψηλότερη συχνότητα στο δυτικό κόσμο και αυτό αποτελεί σαφή ένδειξη της συσχέτισης της νόσου με τον σύγχρονο τρόπο ζωής , διατροφικές συνήθειες και έλλειψη σωματικής άσκησης .
Δεν υπάρχει στην ιατρική το «ποτέ»
Όλα μπορούν να συμβούν. Όμως παλεύουμε με τις πιθανότητες και σαφώς μπορούμε να περιορίσουμε τις πιθανότητες να εμφανίσουμε διαβήτη τύπου 2η τήρηση της λεγόμενης «μεσογειακής διατροφής», δηλαδή ισορροπημένη διατροφή, μετρημένη σε ποσότητα, χωρίς πολλά λιπαρά, πλούσια σε φυτικές ίνες, δηλαδή λαχανικά, δημητριακά και φρούτα, μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη. Τα πάντα επιτρέπονται, αλλά με μέτρο και με ιδιαίτερη έμφαση στον περιορισμό των λιπαρών. Ο συνδυασμός μιας τέτοιας διαιτολογικής προσέγγισης με μια ήπια καθημερινή άσκηση είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης του διαβήτη.
ΧΡΟΥΜΠ ΓΙΟΣΕΦ- ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ