Ο τουρισμός, σε παγκόσμιο επίπεδο, αποτελεί ένα κοινωνικό και οικονομικό φαινόμενο με δυναμική εξέλιξη, ιδίως τις τελευταίες δεκαετίες. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των τουριστικών προορισμών, αλλά και στην εκτενέστερη μελέτη του φαινομένου από τους επιστήμονες, αναδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό την διεπιστημονικότητα και την ιδιαιτερότητά του. Στην χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΤΕ, ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξηςκαθώςη συνολική του συμμετοχή στο ΑΕΠ, για το 2018, ανήλθε στο 30,9% και συνεισέφερε ποσοστό 25,9% στην απασχόληση.
Δεδομένου ότι η τουριστική ελκυστικότητα των προορισμών, ιδίως της Μεσογείου, συνδέεται κυρίως με την ύπαρξη θαλάσσιων ακτών και δευτερευόντωςμε τους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους, η περιφερειακή ενότητα Καρδίτσας δεν έχει αναπτυχθεί σε τουριστικό επίπεδο, τουλάχιστον ως προς την κατηγορία των επισκεπτών από το εξωτερικό. Σε επίπεδο εγχώριου τουρισμού, έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες, κυρίως στη Λίμνη Πλαστήρα, αλλά η οικονομική κρίση που επικράτησε στη χώρα τα τελευταία χρόνια, έχει αναδείξει την ανάγκη για ύπαρξη επισκεπτών και από το εξωτερικό.
Συμπερασματικά, προκύπτει η αναγκαιότητα αναδιοργάνωσης της τουριστικής ανάπτυξης και προβολής της περιοχής. Η σύσταση, σε τοπικό επίπεδο, ενός φορέα για τον τουρισμό κρίνεται ως επιβεβλημένη, προκειμένου η περιφερειακή ενότητα Καρδίτσας να γίνει ανταγωνιστικότερη και ελκυστικότερη. Αναλυτικότερα, στόχος του δημόσιου τομέα οφείλει να είναι η αποτελεσματικότερη προβολή του προορισμού και η αύξηση της ζήτησης. Ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να μπορεί να ανταπεξέλθει σε αυτήν την αύξηση της ζήτησης παρέχοντας όσο το δυνατόν ποιοτικότερες υπηρεσίες. Σε αυτό το πλαίσιο απαιτούνται συνεργασίες. Μέλη του φορέα τουρισμού μπορούν να είναι φορείς οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης.
Στρατηγικά θα διοικείται από το Δ.Σ. των μετόχων, αλλά η επιχειρησιακή λειτουργία είναι απαραίτητο να γίνεται από μια ομάδα ατόμων με πολύ υψηλό ακαδημαϊκό και επαγγελματικό υπόβαθρο, το οποίο θα προσληφθεί από τον ιδιωτικό τομέα. Η ομάδα θα είναι ανεξάρτητη, χωρίς να επηρεάζεται ή να ελέγχεται από πολιτικά συμφέροντα. Αναλυτικότερα, οι κύριες λειτουργίες του φορέα τουρισμού:
- Δικτύωση και συντονισμός των δράσεων για την αποτελεσματική προβολή του προορισμού. Ως προς τις τουριστικές εκθέσεις, κρίνεται προτιμότερο, η ομάδα που θα εκπροσωπεί τον φορέα και κατ’ επέκταση τον προορισμό, να απαρτίζεται και από εργαζόμενους στα ξενοδοχεία της περιοχής (επιλογή βάση κριτηρίων), σε αντίθεση με τους εργαζόμενους δημόσιων υπηρεσιών. Τα σχετικά κόστη οφείλουν να καλύπτονται από τον φορέα.
- Έρευνα και ανάπτυξη με σκοπό την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και των πολλαπλασιαστικών επιπτώσεων του τουρισμού στην περιοχή, τη διασφάλιση και την επίτευξη της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, την προώθηση δράσεων,τη δημιουργία «πακέτων» μέσα από συνεργασίες, αλλά και την ταυτόχρονη μείωση της εποχικότητας. Η εποχικότητα είναι ένας ιδιαίτερος παράγοντας καθώς η εποχικότητα από περιοχή σε περιοχή έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά.
- Εκπαίδευση και κατάρτιση των εργαζομένων του τουριστικού κλάδου. Παρατηρείται, σε όλη τη χώρα, ένα «χάσμα» καθώς οι ξενοδόχοι δε μπορούν να βρουν εργατικό δυναμικό με τα χαρακτηριστικά που επιθυμούν. Επιπλέον, τα χαρακτηριστικά των υπαλλήλων ακόμα και εντός του ίδιου ξενοδοχείου (ανάλογα με το μέγεθος και τους στόχους του) ποικίλουν σημαντικά, καθώς πόστα που έχουν να κάνουν με την άμεση επικοινωνία με τον επισκέπτη απαιτούν εκτός των άλλων, τη γνώση ξένων γλωσσών, ενώ πόστα που έχουν να κάνουν με πιο «τεχνικά» μέρη, προϋποθέτουν άλλου είδους δεξιότητες (π.χ. πολύ καλή χρήση των υπολογιστών, παρακολούθηση στατιστικών δεικτών, γνώση γλωσσών προγραμματισμού).
- Συμβουλευτική υποστήριξη ξενοδοχείων. Τα ξενοδοχεία οφείλουν να προσδιορίσουν το ρόλο και τη θέση τους στην αγορά, θέτοντας ταυτόχρονα συγκεκριμένους και μετρήσιμους στόχους. Απαιτούνται μεταξύ άλλων, ολοκληρωμένο σχέδιο marketing, το οποίο στη συνέχεια θα γίνει digital, αύξηση των άμεσων κρατήσεων για μεγαλύτερη κερδοφορία και ανάπτυξη σχημάτων loyalty.
Για την εφαρμογή των λειτουργιών του φορέα για την τουριστική ανάπτυξηκαι δεδομένου ότι μια ολιγομελή ομάδα δε μπορεί να σχεδιάσει όλες τις παραπάνω ενέργειες, απαιτούνται στρατηγικές συνεργασίες με το Πανεπιστήμιο (δεν είναι τυχαίο ότι κορυφαίοι ξενοδοχειακοί όμιλοι του εξωτερικού, αλλά και ορισμένα ελληνικά ξενοδοχεία, συνεργάζονται με Πανεπιστήμια για την επίτευξη κάποιων στόχων τους), αλλά και με τις κορυφαίες εταιρείες του χώρου, ώστε να παραχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Οι στόχοι του φορέα θα πρέπει να είναι μετρήσιμοι και να αφορούν, βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο, αλλά και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Η πρόταση για τη δημιουργία του φορέα τουρισμού στην Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας, δεν παρέχει κάποιου είδους καινοτομία. Στο εξωτερικό, εδώ και πολλά χρόνια, έχουν αξιοποιηθεί τέτοιου είδους σχήματα και αναφέρονται ως DestinationMarketingOrganizations (DMOs) ή DestinationMarketingPartnerships (DMPs) ανάλογα με τον χαρακτήρα τους. Η καινοτομία θα προκύψει από τη δημιουργία του φορέα, τα αποτελέσματά του, τις συνεργασίες και την εκπαίδευση. Η φράση του Αριστοτέλη “Το όλον είναι μεγαλύτερο από άθροισμα των μερών του”, δείχνει το δρόμο.
Γράφει ο Θωμάς Κραμποκούκης, Digital Hotel Strategist τηςNelios, Υπ. Διδάκτορας Παν. Θεσσαλίας