Για αποκατάσταση της αλήθειας κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρω με απλό και συνοπτικό τρόπο τις θέσεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος για να μάθει η κοινωνία την αλήθεια αλλά και τους κινδύνους που εγκυμονεί αυτό το ονομαζόμενο “άνοιγμα” του επαγγέλματος του μηχανικού για τον πολίτη.
Σήμερα λοιπόν, στην Ελλάδα η πρόσβαση στο επάγγελμα του μηχανικού είναι ανοιχτή και ελεύθερη σε όποιον έχει λάβει το απαιτούμενο δίπλωμα σπουδών και επιτύχει στις σχετικές εξετάσεις. Ο αριθμός των αδειών επαγγέλματος είναι απεριόριστος και δεν τελεί υπό διακρίσεις. Σήμερα οποιοσδήποτε μηχανικός μετά το πέρας των σπουδών του στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, δίνει εξετάσεις στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) προκειμένου να αποκτήσει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και να ασκήσει το επάγγελμα. Δεν είναι να απορεί κανείς με το βάπτισμα του επαγγέλματος του μηχανικού ως “κλειστό” επάγγελμα;;;
Όσον αφορά τις ελάχιστες αμοιβές και την κατάργηση τους υπάρχει τεράστια παραπληροφόρηση. Η ΕΕ σύμφωνα με την οδηγία 2006/123/ΕΚ δεν υποχρεώνει τα κράτη μέλη να καταργήσουν τις διατάξεις περί ελαχίστων ορίων αμοιβών ειδικά των μηχανικών, διότι δεν αναφέρεται ευθέως στους μηχανικούς. Η οδηγία 2006/123/ΕΚ εξαιρεί ρητά (Άρθρο 3) ειδικές πτυχές της πρόσβασης και της άσκησης δραστηριότητας παροχής υπηρεσιών σε ειδικούς τομείς ή ειδικά επαγγέλματα τα οποία ρυθμίζονται με άλλη διάταξη του κοινοτικού δικαίου, η οποία και υπερισχύει. Στην περίπτωση των μηχανικών αυτές είναι η εγγραφή τους σε μητρώα και η διατίμηση ορισμένων υπηρεσιών τους (εκπόνηση ορισμένων μελετών, επιβλέψεις κλπ.) για τις οποίες ορίζεται από την Οδηγία 2004/18/ΕΚ ότι δεν πρέπει να θιγούν.
Έτσι λοιπόν ότι από τις εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις που αφορούν στην πρόσβαση και στην άσκηση του επαγγέλματος του μηχανικού, δεν θίγονται από την οδηγία 2006/123/ΕΚ οι διατάξεις που αφορούν στην εγγραφή και κατάταξή τους σε μητρώα μελετητών για την παροχή ορισμένων (συγκεκριμένων) υπηρεσιών, όπως η εκπόνηση μελετών και η άσκηση επιβλέψεων, καθώς και εκείνες που αφορούν στη διατίμηση των αμοιβών ορισμένων (επίσης συγκεκριμένων) υπηρεσιών τους. Δεν απαιτείται δηλαδή η κατάργηση τους.
Οι επιπτώσεις από πιθανή κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών, πέραν του αυτονόητου κινδύνου για την ποιότητα, την ασφάλεια και την αισθητική των κτιρίων είναι και οι παρακάτω:
- Η κατάργηση αντιστοιχεί σε σοβαρή επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος των μηχανικών, αφού το Κράτος, ειδικά σήμερα, αδυνατεί να αντικαταστήσει τα έσοδα από τις κρατήσεις που πληρώνουν οι μηχανικοί από την κατάθεση κάθε ελάχιστης αμοιβής χωρίς να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, και ούτε μπορεί να εγγυηθεί τις συντάξεις και τη βιωσιμότητα του ΕΤΑΑ που είναι το ταμείο των μηχανικών.
- Είναι σε όλους γνωστό ότι οι Μηχανικοί, στις δραστηριότητες που αφορούν την έκδοση και την επίβλεψη των οικοδομικών αδειών, δεν μπορούν να φοροδιαφύγουν. Οι ελάχιστες αμοιβές υπολογίζονται από το ΤΕΕ και στη συνέχεια κατατίθενται σε λογαριασμό όψεως της Εθνικής Τράπεζας. Η μη κατάθεσή τους και η μη πληρωμή του αναλογούντος φόρου δεν επιτρέπει την έκδοση οικοδομικής αδείας. Δεν επιτρέπεται η έκδοση πιστωτικού τιμολογίου. Με την κατάργηση αυτού του συστήματος καταργείται η διαφάνεια ευνοώντας την φοροδιαφυγή.
- Είναι προφανές ότι με την κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών, οι Μηχανικοί θα τιμολογούν πολύ χαμηλότερα από την αμοιβή τους, ενώ η έκδοση πιστωτικών τιμολογίων δεν θα μπορεί να απαγορεύεται όπως σήμερα. Πρόσθετα με τη μείωση του προκαταβλητέου φόρου και του πραγματικού φόρου, θα μειωθούν τα έσοδα για τον ασφαλιστικό φορέα, για τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, για τη Σιβιτανίδειο και για το ΤΕΕ. Είναι προφανές ότι η αλλαγή του φορολογικού σε σχέση με τους Μηχανικούς, χωρίς επιχειρήματα και χωρίς διάλογο θα δείξουν, όπως έχουμε προβλέψει, το 2011 την κατρακύλα των φορολογικών εσόδων. Οι δύο παραπάνω πολιτικές όχι μόνο θα μηδενίσουν τα έσοδα αλλά θα βαρύνουν τον προϋπολογισμό του κράτους τόσο με τα έσοδα του ΤΣΜΕΔΕ όσο και των υπόλοιπων φορέων.
- Για τη σύνδεση ενός κτιρίου με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας για την αποπεράτωση του έργου, γίνεται έλεγχος του ελάχιστου κόστους κατασκευής οικοδομής (ΕΚΚΟ). Στο ΕΚΚΟ εντάσσονται όλα τα κοστολόγια εκτός από την αμοιβή Μηχανικού. Σήμερα το ΕΚΚΟ ανέρχεται στο 25% του πραγματικού κόστους. Σε περίπτωση που από τον έλεγχο με την αρμόδια ΔΟΥ δεν υπάρχουν τα παραστατικά το κτίριο δεν ηλεκτροδοτείται. Με βάση το ΕΚΚΟ προσδιορίζονται και τα ελάχιστα μεροκάματα και επομένως οι ασφαλιστικές εισφορές στο ΙΚΑ. Είναι ένα σύστημα ελάχιστων αμοιβών που διασφαλίζει τα έσοδα του κράτους από δαπάνες συνεργείων και υλικών, στην κατασκευή ενός κτιρίου. Με το ίδιο σκεπτικό που χρησιμοποιείται για τους Διπλωματούχους Μηχανικούς ως κλειστό επάγγελμα, η ύπαρξη του ΕΚΚΟ αυτόματα εντάσσει στα κλειστά επαγγέλματα τις 19 ειδικότητες τεχνικών (τεχνίτες σκυροδέματος, ηλεκτρολόγους, υδραυλικούς, τεχνίτες κονιάματος, τοιχοποιίας, δαπέδων, ελαιοχρωματιστές, χωματουργούς, τεχνίτες μονώσεων, ξυλουργούς, κ.α.).
- Θα ισχύσει ο κανόνας “χαμηλότερη ποιότητα μελετών-επιβλέψεων = υψηλότερο κόστος κατασκευής” ενώ μια κακή μελέτη θα οδηγήσει σε χρήση μεγαλύτερης ποσότητας δομικών υλικών, προκειμένου να υπάρχει ασφάλεια της κατασκευής με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους κατασκευής.
- Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει ένας απίστευτος ανταγωνισμός επιβίωσης για τους Διπλωματούχους Μηχανικούς, ο οποίος, εάν καταργηθούν οι ελάχιστες αμοιβές, θα είναι αθέμιτος (ο πελάτης θα ψάχνει τον φθηνότερο και όχι τον καλύτερο), με δραματικές επιπτώσεις στην ποιότητα των έργων. Σε συνδυασμό με τους αδιαφανείς και γραφειοκρατικούς μηχανισμούς ελέγχου, θα φέρουν τις κατασκευές σε μη ασφαλή δρόμο και τους Διπλωματούχους Μηχανικούς σε εξαθλίωση και ταπείνωση.
- Θα υπάρξει μείωση της Χρηματοδότησης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) και των Πολυτεχνικών Σχολών.
Κλείνοντας θα θέλαμε να αναλογιστούμε όλοι το σημερινό ποσοστό της αμοιβής του μηχανικού σε σχέση με τον συνολικό προϋπολογισμό του έργου και θα διαπιστώσετε ότι κυμαίνεται περίπου στο 3-5%. Ποσοστό πολύ μικρό αναλογιζόμενοι τα οφέλη που προκύπτουν από την ορθά τεκμηριωμένη και ολοκληρωμένη μελέτη, πρόταση και κατασκευή που μπορεί να προσφέρει ο μηχανικός βασιζόμενοι και στην επίσημη αιτιολογικής έκθεσης του ΝΔ 2728/1953 περί καθορισμού ελαχίστων αμοιβών σύμφωνα με την οποία “…Είναι γνωστόν άλλωστε, ότι μια κακώς αμειβομένη και κακή μελέτη επιφέρει σπατάλην εις την εκτέλεσιν ενός έργου, ενώ μία καλή καλώς αμειβομένη μελέτη φέρει πολλαπλασίαν οικονομίαν εις τα έργα[.]»
Πιστεύουμε θα ήταν χρήσιμο να γίνεται εποικοδομητικός διάλογος της κυβέρνησης με φορείς όπως ο επίσημος θεσμοθετημένος τεχνικός σύμβουλος του κράτους που είναι το ΤΕΕ, προκειμένου να λαμβάνονται οι ορθότερες και αποτελεσματικότερες αποφάσεις για το γενικό καλό και όχι να παίρνονται επιπόλαιες αποφάσεις εντυπωσιασμού με δυσβάστακτο κόστος για την κοινωνία, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα για την σκοπιμότητα τους.