«Ξεχνάω. Σηκώνομαι το πρωί, πλένομαι και μετά; Τι να κάνω, πού να πάω; Δεν ξέρω τι να κάνω.» «Δεν είναι ότι δεν θυμάσαι! Απλά είσαι αφηρημένος, δεν προσέχεις όταν σου μιλάνε!»
Η συμπεριφορά του αλλάζει μέρα με την μέρα και δεν καταλαβαίνεις τι ακριβώς συμβαίνει. Ναι, είναι κάποιας ηλικίας, αλλά κάτι δεν πάει καλά .
Βλέπεις ξαφνικά έναν άνθρωπο που τον έχεις συνηθίσει δραστήριο, κοινωνικό, υπεύθυνο να ρωτάει ξανά και ξανά τα ίδια πράγματα , να δυσκολεύεται να βρει μια λέξη ή να μην απαντά όταν του μιλάνε. Κάποιες φορές τα λεγόμενά του να μην βγάζουν νόημα και άλλες να μην μπορεί να καταλάβει τι του λένε. Να χάνει πράγματα και να αναστατώνεται που δεν τα βρίσκει. Να έχει χάσει τους συνηθισμένους τρόπους κοινωνικής συμπεριφοράς και να δυσκολεύεται να εκφράσει κατάλληλα τα συναισθήματά του.
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας. Η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης έχει ως αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση της συχνότητας της νόσου. Παγκοσμίως υπάρχουν 50 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με άνοια, και θα υπερτριπλασιαστούν μέχρι το 2050.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα καθώς συγκαταλέγεται στις χώρες με πολύ υψηλό προσδόκιμο επιβίωσης και από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην Ευρώπη . Σύµφωνα µε πρόσφατα στατιστικά στοιχεία στη χώρα μας 160.000 άτομα πάσχουν από άνοια και 280.000 άτομα από ήπια νοητική διαταραχή.
Συνολικά, ο πληθυσμός των ανθρώπων με νοητικά προβλήματα πλησιάζει το μισό εκατομμύριο. Σχεδόν 1 στα 9 άτομα ηλικίας άνω των 65 και 1 στα 3 άτομα άνω των 85, πάσχουν από Αλτσχάιμερ . Περίπου το 80% των ατόμων με νόσο Αλτσχάιμερ είναι άνω των 75.
Παρά το γεγονός ότι η νόσος Αλτσχάιμερ πλήττει κυρίως τους ηλικιωμένους, δεν είναι φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Είναι μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας των ηλικιωμένων ατόμων παγκοσμίως .
Το ότι αναμένεται κάποιου βαθμού γνωστική έκπτωση κατά την γήρανση , οδηγεί, σε πολλές περιπτώσεις, πραγματικά περιστατικά άνοιας να παραμελούνται και να ανιχνεύονται όταν ο βέλτιστος χρόνος για παρέμβαση έχει παρέλθει. Συχνά μέλη της οικογένειας αρνούνται να δεχτούν ότι ο δικός τους άνθρωπος έχει άνοια και παραβλέπουν τα σημάδια της νόσου.
Στην Ελλάδα υπάρχει σημαντικός λανθάνων χρόνος 3,5 χρόνια από την έναρξη της ασθένειας μέχρι τη διάγνωση . O ρόλος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην άμβλυνση του προβλήματος είναι καίριος.
Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου, είναι πολύ σημαντική, διότι επιτρέπει την έγκαιρη έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας ενώ προσφέρει τα χρονικά περιθώρια ενημέρωσης, αποδοχής της κατάστασης, διατήρησης της ποιότητας ζωής και προγραμματισμού για το μέλλον.
Το να φροντίζεις έναν άνθρωπο που έχει Αλτσχάιμερ εκτός από δύσκολο είναι και οδυνηρό. Συχνά οι φροντιστές βιώνουν αισθήματα απόγνωσης, μοναξιάς, κοινωνική απομόνωσης.
Δυστυχώς αν και τα στατιστικά μπορούν να την ορίσουν ως επιδημία η νόσος Αλτσχάιμερ για την ελληνική κοινωνία αποτελεί ένα ταμπού .Οι ασθενείς εκτός από την ασθένεια έχουν να αντιμετωπίσουν και τα κοινωνικά εμπόδια( έλλειψη δομών και υπηρεσιών ,έλλειψη ενημέρωσης για την διαχείριση ενός ασθενή) που τους ωθούν στο περιθώριο.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Αλτσχάιμερ πρέπει όλοι να ευαισθητοποιηθούμε .Η ενημέρωση της κοινωνίας για όλες τις διαστάσεις της νόσου είναι εξαιρετικά σημαντική.
Αν αντιμετωπίζετε προβλήματα μνήμης που δυσκολεύουν την καθημερινότητα σας, επικοινωνήστε άμεσα με τον ιατρό σας.
Ας μην ξεχνάμε ποτέ, οι ασθενείς μπορεί να χάνουν τη λεκτική επικοινωνία., διατηρούν όμως τα συναισθήματά τους, οπότε είναι σημαντικό να προστατεύουμε πάντοτε την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό τους. Συνεχίζετε να τους αγκαλιάζετε και να τους χαϊδεύετε διότι το συναίσθημα εξακολουθεί να υπάρχει!
Γράφει η Αγλαΐα( Λία) Ρογγανάκη, Γενικός–Οικογενειακός Ιατρός, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου
Πρόεδρος Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας των Φύλων
Περιφέρειας Θεσσαλίας, Πρόεδρος Κέντρου Πρόληψης Καρδίτσας