Το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας, το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης-Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η Περιφέρεια Θεσσαλίας-Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας & ο Δήμος Καρδίτσας οργανώνουν το 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Ο Χορός στην Κοινότητα: Τελετουργίες, Δρώμενα, Πανηγύρια, Εκπαίδευση», το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 26, 27 και 28 Σεπτεμβρίου 2025 στην Καρδίτσα.
Στόχος του Συνεδρίου είναι να αναδείξει και να παρουσιάσει την εξελικτική πορεία του χορού στον χρόνο και τον χώρο, από το χωριό στη σύγχρονη αστική ελληνική κοινωνία και να φωτίσει τους πολλαπλούς του ρόλους στα σύγχρονα κοινωνικά, πολιτισμικά, καλλιτεχνικά, ακαδημαϊκά και παιδαγωγικά πλαίσια.
Ενδεικτικές θεματικές του 9ου Πανελλήνιου Συνεδρίου είναι:
- Χορός και τελετουργίες
- Χορός και δρώμενα
- Χορός και πανηγύρια
- Χορός και χορευτικοί σύλλογοι
- Χορός και εκπαίδευση
- Χορός και πολιτιστική διαχείριση (άυλη πολιτιστική κληρονομιά, φεστιβάλ, σεμινάρια)
- Ο Χορός στις κοινότητες (αγροτικές, αστικές, διασποράς)
- Η εξελικτική πορεία του χορού
- Ο χορός ως επαγγελματική απασχόληση
Ο Αντιπεριφερειάρχης Καρδίτσας Κώστας Τέλιος
Η Καρδίτσα έχει σήμερα την τιμή να βρίσκεται στο επίκεντρο του πολιτιστικού ενδιαφέροντος της χώρας, φιλοξενώντας το 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Ο Χορός στην Κοινότητα: Τελετουργίες, Δρώμενα, Πανηγύρια, Εκπαίδευση».
Πρόκειται για μια διοργάνωση που αναδεικνύει τον ρόλο του χορού ως ζωντανό κύτταρο της παράδοσης, ως έκφραση συλλογικής μνήμης και ως γέφυρα που ενώνει τις γενιές. Η Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας στηρίζει με υπερηφάνεια τέτοιες πρωτοβουλίες που κρατούν αναμμένη τη φλόγα της ταυτότητάς μας και προβάλλουν τον πολιτισμό μας σε όλη τη χώρα.
Ιδιαίτερη τιμή για εμάς αποτελεί η αφιέρωση του Συνεδρίου στον Βάλτερ Πούχνερ, τον σπουδαίο δάσκαλο και ακαδημαϊκό που με το έργο του ανέδειξε την ελληνική παράδοση, τη θεατρική παιδεία και τον λαϊκό πολιτισμό.
Η συμβολή του αποτελεί οδηγό έμπνευσης για όσους υπηρετούν την έρευνα, την παιδεία και τον πολιτισμό.
Θα ήθελα, επίσης, να υπογραμμίσω τη σημαντική προσφορά της Βασιλικής Κοζιού και του Κέντρου Ιστορικών και Λαογραφικών Ερευνών «Απόλλων», που με το έργο τους συνδέουν την τοπική ιστορία και τη λαογραφία με το παρόν, κρατώντας ζωντανό τον διάλογο για τον πολιτισμό.
Εύχομαι οι εργασίες του Συνεδρίου να είναι γόνιμες και δημιουργικές, να ανοίξουν νέους δρόμους σκέψης και να μας εμπνεύσουν για το πώς η παράδοση μπορεί να συνδεθεί με τις σύγχρονες κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανάγκες.
Η Πρόεδρος του ΚΙΛΕ Απόλλων Βασιλική Κοζιού
Φέτος το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας, το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης-Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας η Περιφέρεια Θεσσαλίας-Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας και ο Δήμος Καρδίτσας οργανώνουν το 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Ο Χορός στην Κοινότητα: Τελετουργίες, Δρώμενα, Πανηγύρια, Εκπαίδευση», το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 26, 27 και 28 Σεπτεμβρίου 2025 στην Καρδίτσα. Στόχος του Συνεδρίου είναι να αναδείξει και να παρουσιάσει την εξελικτική πορεία του χορού στον χρόνο και τον χώρο, από το χωριό στη σύγχρονη αστική ελληνική κοινωνία και να φωτίσει τους πολλαπλούς του ρόλους στα σύγχρονα κοινωνικά, πολιτισμικά, καλλιτεχνικά, ακαδημαϊκά και παιδαγωγικά πλαίσια.
Με την είσοδο του 20ου αιώνα αρχίζουν να γίνονται ορατές κάποιες κοινωνικοοικονομικές αλλαγές, οι οποίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εντείνονται λόγω της μετακίνησης των κατοίκων της υπαίθρου στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και εξαιτίας της ανάπτυξης της συγκοινωνίας, της επικοινωνίαςκαι του τουρισμού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων ρευμάτων πολιτισμού και αλλαγή του τρόπου ζωής στις πόλεις και στα χωριά. Οι ραγδαίες αυτές εξελίξεις συνετέλεσαν στη σταδιακή υποχώρηση των στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού και κατά συνέπεια στη συρρίκνωση και υποβάθμιση της μουσικοχορευτικής μας παράδοσης που μεταπολεμικά, λόγω των νέων τρόπων ψυχαγωγίας, μεταφέρονται από τα αστικά κέντρα.
Τότε κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα γραμμόφωνα που καθιέρωσαν νέο εναλλακτικό τρόπο διασκέδασης με τα πάρτι που οργάνωνε η νεολαία, η οποία άρχισε να αποστασιοποιείται από την παραδοσιακή αντίληψη. Πολλοί παραδοσιακοί χοροί, και ιδιαίτερα αυτοί που συνόδευαν τις τελετουργίες, τα δρώμενα και τα έθιμα,σταδιακά καταργήθηκαν και άρχισαν να περνούν στη λήθη.Πολλοί ερευνητές και ιστορικοί διαπίστωναν ότι οδηγούμαστε σε μια γενικότερη πολιτισμική πτώχευση. Έτσι ξεκίνησε ένας αγώνας διάσωσης και διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και των τοπικών πολιτιστικών μας ιδιαιτεροτήτων από μεμονωμένα άτομα και διάφορες κοινωνικές ομάδες, τα οποία σταδιακά μετεξελίχθηκαν σε πολιτιστικά σωματεία που σήμερα αναπαριστάνουν και αναβιώνουν διάφορα έθιμα του παρελθόντος και φυσικά τη μουσικοχορευτική μας παράδοση.
Έναςαπ’ αυτούς τους πολιτιστικούς συλλόγους είναι και το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσαςπου από την ίδρυσή του το 1989 μέχρι σήμερα καταβάλλειυπεράνθρωπες προσπάθειες για την καταγραφή, ανάδειξη, διαφύλαξη και αξιοποίηση των ιστορικών και λαογραφικών στοιχείων του τόπου μας. Στην τριανταεξάχρονη πορεία του οργάνωσε πολλές ημερίδες, σεμινάρια, εργαστήρια, οκτώ πανελλήνια συνέδρια και εξέδωσε τους αντίστοιχους τόμους των πρακτικών, καθώς και άλλες εκδόσεις, πουαφορούν στην τοπική ιστορία και λαογραφία της Καρδίτσας.Στο πλαίσιο του Συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί τιμητικό αφιέρωμα στον Βάλτερ Πούχνερ, Επίτιμο και Ομότιμο Καθηγητή του ΕΚΠΑ, συγγραφέα, κριτικό.
Ο Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης Αναστάσιος Σιάτρας
Είμαι ο Αναστάσιος Σιάτρας, υπηρετώ ως Μόνιμος Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Με μεγάλη χαρά συμμετέχουμε στη διοργάνωση του 9ουΠανελλήνιου Συνεδρίου με τίτλο «Ο χορός στην κοινότητα: Τελετουργίες, δρώμενα, πανηγύρια, εκπαίδευση».
Η συμπόρευσή μας με το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας δίνει ουσία στη διασύνδεση του πανεπιστημίου με την πόλη της Καρδίτσας. Με την πραγματοποίηση αυτού του συνεδρίου, κρατάμε ζωντανή τη μνήμη, ενδυναμώνουμε τις ιστορικές και λαογραφικές αφηγήσεις γύρω από τον χορό και φέρνουμε κοντά ερευνήτριες/τές από όλη την Ελλάδα για να συζητήσουμε τα χορευτικά δρώμενα στις κοινότητές μας.
Ως διδάσκοντες/ουσες του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ευχαριστούμε θερμά το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας για την πρωτοβουλία και την πρόσκληση για τη συνδιοργάνωση ενός συνεδρίου που ξεδιπλώνει ως συνεχή διάλογο θεωρίας και πράξης τις λαογραφικές προσεγγίσεις του χορού.
Θέλω να συγχαρώ όλους τους συμμετέχοντες και όλες τις συμμετέχουσες, καθηγήτριες-καθηγητές και ερευνήτριες-ερευνητές πανεπιστημίων από όλες τις περιοχές της Ελλάδας,για το υψηλό επιστημονικό έργο που θα παρουσιαστεί στο συνέδριο.
Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακαδημαϊκοίφορείς των συμμετεχόντων και συμμετεχουσών στο 9ο Συνέδριο, που δείχνουν την πανελλήνια εμβέλεια της διοργάνωσης:
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ακαδημία Αθηνών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης,Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Πανεπιστήμιο Πατρών και Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Ευχόμαστε καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου.
Δρ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΟΛΥΜΕΡΟΥ-ΚΑΜΗΛΑΚΗ
τ. Διευθύντρια, Ομότιμη Ερευνήτρια,
του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας
της Ακαδημίας Αθηνών
Ο χορός στην κοινότητα, εξ ορισμού συλλογική πρακτική, η οποία εκφράζεται με συντονισμένες κινήσεις, αποτελούσε ανέκαθεν το μέσο εκδήλωσης συναισθημάτων που αφορούν το θείο και το ανθρώπινο. Έτσι συνοδεύουν δημόσιες ιερές τελετές και εκδηλώσεις θρησκευτικότητας (τελετουργικοί χοροί), εορταστικά πανηγύρια και χαρμόσυνα γεγονότα. Η έμφαση δίδεται στη συμμετοχή και την συλλογικότητα, ανεξαρτήτως ικανοτήτων ή χορευτικής εμπειρίας. Σκοπός είναι η διατήρηση των δεσμών της κοινότητας.
Ως στόχος του Συνεδρίου είχε τεθεί η ανάδειξη και παρουσίαση της εξελικτικής πορείας του χορού στον χρόνο και τον χώρο, από το χοροστάσι του χωριού στη σύγχρονη αστική κοινωνία, και να φωτίσει τους πολλαπλούς του ρόλους στα σύγχρονα κοινωνικά, πολιτισμικά, καλλιτεχνικά, ακαδημαϊκά και παιδαγωγικά πλαίσια.
Ειδικότερα είχαν διατυπωθεί ενδεικτικά θεματικές για τον χορό και την εξέλιξή του στις αγροτικές, αστικές και στις κοινότητες της διασποράς καθώς και την πολιτιστική και εκπαιδευτική διαχείρισή του (φεστιβάλ, άυλη πολιτιστική κληρονομιά, χορευτικοί Σύλλογοι, επαγγελματική απασχόληση), τον ρόλο του στα πανηγύρια, στις τελετουργίες και τα δρώμενα. Οι θεματικές υπερκαλύφθηκαν και διευρύνθηκαν και οι συμμετοχές ξεπέρασαν τις προσδοκίες των οργανωτών. Ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον φαίνεται ότι παρουσιάζει για τους νεότερους ερευνητές ο εκπαιδευτικός ρόλος και η κοινωνική διάσταση του χορού στις αστικές κυρίως κοινωνίες. Έμπειροι μελετητές του χορού θα καταθέσουν τις παρατηρήσεις τους σε καίρια θέματα χορολογίας και παράλληλα πολλοί νέοι ερευνητές και υποψήφιοι διδάκτορες, θα ανανεώσουν, όπως είναι αναμενόμενο, τόσο το θεματολόγιο όσο και την οπτική για τα θέματα του χορού.
Παράλληλα το Συνέδριο, όπως έχει καθιερωθεί, θα τιμήσει κατά την έναρξή του μία καταξιωμένη στον επιστημονικό και γενικότερα πνευματικό χώρο προσωπικότητα,τον Βάλτερ Πούχνερ, Επίτιμοκαι Ομότιμο Καθηγητή Θεατρολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού ΠανεπιστημίουΑθηνών.Κατάταπροηγούμενασυνέδριαέχουντιμηθείοι:ΧρόνηςΑηδονίδης,ΧρυσόστομοςΜητροπάνος, Δόμνα Σαμίου, Μιχάλης Μερακλής, Θωμάς Μπακαλάκος, Βασίλης Αναγνωστόπουλος, Παναγιώτης Μυλωνάς, Τάσος Ζωγράφος, Αυδίκος Ευάγγελος, Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη.
Το Συνέδριο πραγματοποιείται από το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας, υπό την προεδρία της ακάματης ερευνήτριας του τοπικού πολιτισμού της περιοχής της Καρδίτσας Βάσως Κοζιού, σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης-Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, την Περιφέρεια Θεσσαλίας-Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας & τον Δήμο Καρδίτσας. Τα πολύτομα Πρακτικά των προηγουμένων συνεδρίων εγγυώνται την σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται τα Συνέδρια αυτά.
Με την προσδοκία ότι το 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο “Ο χορός στην κοινότητα: Τελετουργίες, δρώμενα, πανηγύρια, εκπαίδευση” θα αποδώσει σημαντικούς καρπούς και οι συζητήσεις μας θα προωθήσουν τον σχετικό επιστημονικό διάλογο εύχομαι καλή επιτυχία!
…