Το τρέχον έτος χαρακτηρίστηκε από έναν φτωχό υδρολογικά χειμώνα και μάλιστα για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, καθώς παρατηρήθηκε μείωση των βροχοπτώσεων και των χιονοπτώσεων κατά 30 έως 50%, με αποτέλεσμα οι ροές στα επιφανειακά υδάτινα σώματα και στους ταμιευτήρες του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας, ήδη ελλειμματικού, αναφορικά με το ισοζύγιο νερού, να είναι μειωμένες.
Ήταν μια από τις δυσμενέστερες χρονιές εδώ και πολλές δεκαετίες στη Θεσσαλία, με τη φετινή αρδευτική περίοδο να αποτυπώνεται υπό ιδιαίτερα ελλειμματικές υδατικές συνθήκες.
Στο πλαίσιο αυτό, η διαχείριση των υδάτων της λίμνης Ν. Πλαστήρα και η προστασία της, ιδιαίτερα κατά τη φετινή χρονιά, αποτέλεσε μεγάλη πρόκληση για τον Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΟΔΥΘ, σύμφωνα με τη νομοθεσία, έχει ως κύριο σκοπό την ποσοτική και ποιοτική προστασία των υδάτων του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας και τηρεί απαράβατα τη σχετική νομοθεσία.
Για όλα αυτά μίλησε στο Ηχόραμα 100,8 και στην εκπομπή «Μεσημεριανό Μαγκαζίνο» (καθημερινά 13:00-14:00) με τη Βάσω Μπαλαμπάνη, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΔΥΘ και Πρόεδρος του ΤΟΕΒ Ταυρωπού Θανάσης Μαρκινός.
Ο κ. Μαρκινός έκανε τον απολογισμό της αρδευτικής περιόδου, ανέλυσε τις προσπάθειες και το έργο που έγινε σε όλη αυτή την περίοδο και εστίασε στην ανάγκη να διαφυλάξουμε όλοι μας το σημαντικό αυτό πόρο, που είναι το νερό.
Επίσης, μας ενημέρωσε που βρίσκονται τα έργα αποκατάστασης και του εκσυγχρονισμού του δικτύου άρδευσης του Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) Ταυρωπού.
Πιο αναλυτικά, ο κ. Μαρκινός τόνισε στο Ηχόραμα 100,8 τα ακόλουθα:
Η δυσμενέστερη χρονιά από πλευράς διαθεσιμότητας νερού
«Την προηγούμενη άνοιξη, βλέποντας τα αποθέματα στους ταμιευτήρες μας, πραγματικά διαμορφώθηκε μια κατάσταση που μας θορύβησε όλους.
Είναι η δυσμενέστερη χρονιά από πλευράς διαθεσιμότητας νερού στους ταμιευτήρες από οποιαδήποτε άλλη χρονιά.
Σας αναφέρω χαρακτηριστικά ότι στον ταμιευτήρα Σμοκόβου, επί της ουσίας, υπήρξε απαγόρευση εκταμίευσης.
Έγιναν μόνο κάποιες δοκιμαστικές εκταμιεύσεις.
Η στάθμη ήταν λίγο πιο πάνω από τα 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα που για όλους τους φορείς, οι οποίοι εξυπηρετούνται από τη λίμνη, ήταν ένα σενάριο και όφειλαν να ενημερώσουν τον κόσμο, από το περσινό φθινόπωρο, ότι δεν θα γίνουν εκταμιεύσεις φέτος.
Είναι κάτι το οποίο το υιοθετήσαμε και εμείς ως ΟΔΥΘ και έτσι κινηθήκαμε.
Στη λίμνη Πλαστήρα είχαμε τα μισά νερά από αυτά που συνήθως καταναλώνουμε και το οικολογικό όριο της λίμνης.
Μιλάμε για τα ωφέλιμα ύδατα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και, αυτά, ξέρετε, μας γέμισαν ασφάλεια.
Είχαμε ενημερώσει από τον Μάρτιο όλους τους φορείς, για να περάσουν και το μήνυμα στους αγρότες μας και να μπορέσουμε να προσέξουμε όλοι μας και να διαχειριστούμε επί της ουσίας μια κρίση, μια έλλειψη, να λάβουμε όλοι μας τα αναγκαία μέτρα.
Έτσι ξεκίνησε η χρονιά.
Τα νερά, φέτος, παντού ήταν λιγότερα, σε όλα τα αρδευτικά συστήματα που εξυπηρετούνται από το ταμιευτήρα Πλαστήρα γιατί, επί της ουσίας, ο ταμιευτήρας Πλαστήρα ήταν ο μοναδικός υδροδότης της περιοχής.
Παρόλα αυτά, και με τη βοήθεια του καιρού, γιατί είχαμε κάποιες ευεργετικές βροχοπτώσεις το Μάϊο, μας βοήθησαν να εξοικονομήσουμε ένα 10% του νερού που χρησιμοποιούμε.
Γιατί το Μάϊο οι εκταμιεύσεις είναι μικρής δυναμικότητας.
Δεν έχουν μεγάλες ανάγκες οι καλλιέργειες σε νερό.
Παρόλα αυτά, εξοικονομήθηκαν πολύτιμες ποσότητες νερού και μπήκαμε τον Ιούνιο με αρκετή υγρασία στα εδάφη, των χωραφιών της περιοχής.
Και τον Ιούνιο προσπαθήσαμε να κάνουμε ό,τι περισσότερο μπορούσαμε και εξοικονομήσαμε και από εκεί ποσότητες νερού που μας βοήθησαν.
Ο Ιούλιος, όμως, ήταν ένας μήνας με πολύ μεγάλες ανάγκες σε νερό. Είχαμε και κάποια 45άρια και είχαμε πάρα πολύ μεγάλη ζήτηση νερού.
Προσπαθήσαμε να καλύψουμε κατά το δυνατόν τις ανάγκες ξεφεύγοντας, σε κάποια σημεία, και από τον προϋπολογισμό που είχαμε κάνει.
Και μπήκαμε στον Αύγουστο με χαμηλότερες ποσότητες νερού από αυτές που χρειαζόμασταν.
Ωστόσο, είχαμε και μια ευεργετική βροχή τότε (στις αρχές Αυγούστου) που μας βοήθησε να κάνουμε μια διακοπή της άρδευσης και να βγάλουμε, έτσι, τη χρονιά με τις λιγότερες δυνατές απώλειες,
Γενικότερα, μπορώ να πω ότι τα δεδομένα, που ζω και εγώ τόσα χρόνια, ήταν η χειρότερη χρόνια από πλευράς διαθεσιμότητας.
Καταφέραμε και κρατήσαμε το οικολογικό όριο της λίμνης στα 784.
Γιατί αυτό είναι το κατώτατο οικολογικό όρο της λίμνης.
Τερματίσαμε την αρδευτική περίοδο στο 784,20.
Πλέον, ξεκινήσαμε το επόμενο υδρολογικό έτος με κάποιες ευεργετικές βροχές και κάθε εισροή στους ταμιευτήρες είναι πολύτιμη.
Ας ευχηθούμε να έχουμε και περισσότερα χιόνια φέτος γιατί τα τελευταία δυο χρόνια είχαμε δυο χειμώνες όπου δεν είχαμε τα χιόνια που θα επιθυμούσαμε».
Ο ΟΔΥΘ, ο ρόλος του και οι προσκλήσεις
«Ο Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων, επί της ουσίας, δημιουργήθηκε φέτος, συστάθηκε το Διοικητικό Συμβούλιο και οι υπηρεσίες ακόμα δεν έχουν περάσει κάτω από την ΄΄ομπρέλα΄΄ του Οργανισμού, δηλαδή οι υπάλληλοι που θα στελεχώσουν αυτό τον Οργανισμό.
Παρόλη αυτή τη χρονική υστέρηση, ο Οργανισμός βγήκε μπροστά αυτή τη δύσκολη χρονιά, προσπάθησε να κάνει περισσότερα από αυτά που μπορούσε.
Να συντονίσει την άρδευση και τους αρδευτικούς φορείς που αυτή τη στιγμή συνεχίζουν να υφίστανται.
ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ αλλά και τα αρδευτικά των Δήμων συνεχίζουν να λειτουργούν όπως λειτουργούσαν.
Προβλέπεται, βέβαια, ότι μέσα σε ένα με δυο χρόνια, θα γίνει διαχειριστικός έλεγχος και εκκαθάριση των Οργανισμών.
Θα περάσουν όλα τους τα περιουσιακά στοιχεία, αλλά και το προσωπικό κάτω από τον ΟΔΥΘ.
Όμως, στην παρούσα χρονική στιγμή, αυτό δεν έχει συμβεί ακόμη, άρα λειτουργήσαμε περισσότερο συντονιστικά.
Θεωρώ πως, με βάση αυτή την εικόνα που υπήρχε φέτος, το ότι βγάλαμε τη χρονιά με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, είναι κάτι που πρέπει να το αναδείξουμε και να είμαστε ευχαριστημένοι».
Τα έργα αποκατάστασης του δικτύου άρδευσης του ΤΟΕΒ Ταυρωπού
«Είναι μια πολύ ευχάριστη εξέλιξη, είναι το αποτέλεσμα μιας πολύ μεγάλης προσπάθειας που έγινε από όλους μας τα τελευταία χρόνια.
Ειδικά στον ΤΟΕΒ Ταυρωπού, όπου έχω την τιμή να υπηρετώ όλα αυτά τα χρόνια, κάναμε κάθε προσπάθεια να το αναδείξουμε, σε συνεργασία και με την κυβέρνηση και με τον συντοπίτη Υπουργό Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστα Τσιάρα.
Είχαμε την ευχάριστη εξέλιξη, στις αρχές Αυγούστου, να έχουμε την υπογραφή της εκκίνησης του έργου.
Το έργο αυτό το έχει πάρει η Κοινοπραξία ΑΚΤΟΡ Παραχωρήσεις – ΑΒΑΞ και έχουν, ήδη, εγκατασταθεί εργολάβοι και είναι θέμα ημερών η εκκίνηση των εργασιών.
Επίσης, αναφορικά με το δίκτυο της Υπέρειας – Ορφανών, έχει ξεκινήσει ο ανάδοχος.
Νομίζω ότι πολύ γρήγορα, στα επόμενα δυο-τρία χρόνια, θα έχουμε την παράδοση ενός μεγάλου μέρους των έργων αυτών και θα αρχίσουν να εξυπηρετούν την άρδευση στην περιοχή μας με νέους όρους.
Τα δίκτυα αυτά, ειδικά στον ΤΟΕΒ Ταυρωπού, που το γνωρίζω καλά, θα εξοικονομεί το 30% του νερού που χρειάζεται για να γίνει η άρδευση.
Θα βοηθήσει στην αυτοματοποίηση των αρδεύσεων γιατί οι υδροληψίες θα δουλεύουν αυτόματα μέσω τεχνολογίας cloud.
Θα μπορούμε, πάνω από όλα, να έχουμε μια φυσική πίεση στις υδροληψίες, τουλάχιστον τέσσερις ατμόσφαιρες, κάτι το οποίο έχει τεράστια επιρροή στο κόστος παραγωγής των παραγωγών διότι σήμερα χρησιμοποιούν πολύ μεγάλες ποσότητες πετρελαίου προκειμένου να μπορέσουν να κάνουν τις αντλήσεις και την άρδευση, τουλάχιστον στη μισή καλλιεργητική περίοδο, αυξάνοντας, έτσι, κατά πολύ, το κόστος παραγωγής.
Πλέον, δεν θα χρειάζεται καν να χρησιμοποιούν τον γεωργικό τους ελκυστήρα, ούτε αντλία.
Θα μπορούν να ΄΄κουμπώνουν΄΄ το αρδευτικό τους σύστημα απευθείας στη υδροληψία και να κάνουν την άρδευση με φυσική πίεση, ανέξοδα.
Δεν υπάρχει κανένας αντίκτυπος στις εισφορές που, ήδη, πληρώνουν.
Η λειτουργία τους θα γίνεται χωρίς να πληρώσουν οι αγρότες, χωρίς να επιβαρυνθούν.
Το μόνο που θα ισχύσει είναι το υφιστάμενο αρδευτικό τέλος που, ήδη, έχουμε στους Οργανισμούς και όπως αυτό διαμορφώνεται κάθε φορά».
Ο πόρος του νερού δεν είναι ανεξάντλητος
«Αυτό που θα ήθελα να περάσω σαν μήνυμα και αυτό για το οποίο προσπαθούμε όλα αυτά τα χρόνια, και ως ΟΔΥΘ δίνουμε πολύ μεγάλη προσοχή, είναι ότι, πλέον, το νερό, είναι ο πιο πολύτιμος πόρος και είναι ο βασικός συντελεστής διαμόρφωσης της αγροτικής παραγωγής, ειδικά στη Θεσσαλία που είναι ελλειμματική ούτως η άλλως.
Και επειδή, έτσι όπως εξελίσσεται η κλιματική κρίση, ο πόρος αυτός συνεχώς βαίνει μειούμενος, θα πρέπει όλοι μας να συμμετάσχουμε στη μεγάλη αυτή προσπάθεια.
Δηλαδή, πρώτοι εμείς θα πρέπει να θέσουμε τους κανόνες στο τραπέζι και να κάνουμε όλους τους φορείς και όλους τους παραγωγούς να τις εφαρμόζουν.
Οι ίδιοι οι παραγωγοί θα πρέπει να κατανοήσουν πως θα πρέπει να μπουν στη λογική του εξορθολογισμού των αρδεύσεων.
Η υπεράρδευση δεν οδηγεί σε μεγαλύτερη παραγωγή, απεναντίας, πολλές φορές, η παραγωγή είναι μικρότερη και οδεύουμε περισσότερο νερό, βλάπτουμε τα εδάφη μας και, προφανώς, αυξάνουμε το κόστος παραγωγής.
Και θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε, πλέον, και να ενεργούμε με γνώμονα αυτό.
Να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο πόρος του νερού δεν είναι ανεξάντλητος».