Το ημερολόγιο γράφει 7 Σεπτεμβρίου 2023 και οι έντονες βροχοπτώσεις, που έχουν ξεκινήσει εδώ και δυο μέρες, σφυροκοπώντας ολόκληρη τη Θεσσαλία, και όχι μόνο, έχουν σαν αποτέλεσμα την υπερχείλιση των ποταμών, με πολλά χωριά (όπως ο Βλοχός και η Μεταμόρφωση στον Παλαμά) να βυθιστούν κάτω από τα νερά και δεκάδες κατοίκους να εγκλωβιστούν.
Κατά την επιχείρηση διάσωσης της ΕΜΑΚ στην Αστρίτσα εντοπίστηκαν νεκρές, δύο ηλικιωμένες γυναίκες.
Ώρες απόλυτης αγωνίες, στιγμές κρίσιμες και οι ειδήσεις από τα όσα φοβερά εκτυλίσσονται σε όλη τη Θεσσαλία κάνουν τον γύρο του κόσμου.
Στο επίκεντρο βρίσκεται ο Παλαμάς όπου οι κάτοικοι ανεβαίνουν στις στέγες των σπιτιών τους ή σε υψηλότερα σημεία προκειμένου να προστατευθούν.
Το ύψος του νερού σκεπάζει τα πάντα, ακόμα και ολόκληρα σπίτια, και πολύ γρήγορα ολόκληρα χωριά θάβονται κάτω από τα λασπόνερα.
Οι ώρες που ακολουθούν, με τις διασώσεις και τους απεγκλωβισμούς, είναι δραματικές.
Επιστρατεύονται βάρκες, ακόμα και μπουλντόζες που κουβαλούν στις δαγκάνες τους διασωθέντες οι οποίοι, στη συνέχεια, μεταφέρονται, με ελικόπτερο, στο γήπεδο του Αστέρα στην Καρδίτσα.
Σπίτια θάφτηκαν κάτω από τα νερά, το ίδιο και οι αποθήκες, τα ποιμνιοστάσια, ζώα πνίγηκαν, περιουσίες και κόποι μιας ζωής χάθηκαν για πάντα.
Οι Νομοί Τρικάλων και Καρδίτσας κηρύχθηκαν σε κατάσταση συναγερμού, με τις ζημιές να είναι τεράστιες καθώς υπήρξαν σοβαρές ζημιές και σε επίπεδο υποδομών, με δρόμους να ανοίγουν στα δυο και το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο να καταστρέφεται εντελώς.
Σύμφωνα με τον Καρδιτσιώτη καθηγητή Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιο Λέκκα, η κακοκαιρία Ντάνιελ είναι και παραμένει ένα εξαιρετικό ακραίο φαινόμενο.
Ο διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος δήλωσε πως Σχεδόν δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε την πρόβλεψη. Αυτός είναι ένας αριθμός που δεν έχουμε ξαναδεί. Είναι εξωπραγματικό.
Ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Φυσικής της ατμόσφαιρας Χρήστος Ζερεφός δήλωσε πως οδεύουμε στην πλήρη αποσταθεροποίηση του κλίματος και εκτίμησε ότι τέτοια φαινόμενα θα μας ξανάρθουν.
Δύο χρόνια μετά… Σεπτέμβριος του 2025.
Τα περισσότερα από τα πληγέντα χωριά έχουν ερημώσει και η Καρδίτσα καταλαβαίνει πολύ καλά τι σημαίνει ένας νέος όρος, τι σημαίνει να είσαι κλιματικός πρόσφυγας.
Δύο χρόνια μετά και οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν φύγει από τα χωριά τους, η ύπαιθρος ερήμωσε, και όσοι έμειναν πίσω εξακολουθούν να φοβούνται και να ανησυχούν κάθε φορά που βρέχει.
Τα έργα αποκατάστασης καθυστέρησαν και οι τοπικές κοινωνίες συνεχίζουν να προσπαθούν να διαχειριστούν τα προβλήματά τους και να βρουν έναν κάποιο βηματισμό.
Το Ηχόραμα 100,8 στη Μεταμόρφωση
Με αφορμή τη συμπλήρωση δυο χρόνων από τη θλιβερή αυτή επέτειο του Ντάνιελ, το Ηχόραμα 100,8 και η εκπομπή «Μεσημεριανό Μαγκαζίνο» (καθημερινά 13:00-14:00) με τη Βάσω Μπαλαμπάνη έκαναν ένα οδοιπορικό, την προηγούμενη εβδομάδα, στη Μεταμόρφωση του Δήμου Παλαμά.
Με το που φθάσαμε εκεί, η εικόνα της ερημιάς ήταν παντού έντονη.
Ελάχιστοι οι κάτοικοι, περίπου 60, νέος κανείς, και για παιδιά ούτε λόγος.
Καθίσαμε παρέα με κάποιους από τους λιγοστούς κατοίκους του χωριού, στο ένα και μοναδικό καφενείο, απέναντι από την πλατεία.
Οι μνήμες τους ολοζώντανες, η απογοήτευση έκδηλη και τα παράπονα πολλά.
Ακόμα περιμένουν τις αποζημιώσεις και τις επιδοτήσεις.
Ακόμα περιμένουν τη μετεγκατάσταση του οικισμού τους.
Ακόμα περιμένουν να επιστρέψουν οι συγχωριανοί τους που έφυγαν.
Ακόμα περιμένουν να αντηχήσει στο χωριό κάποια παιδική φωνούλα.
Από την κουβέντα μας δεν θα μπορούσε να λείψει η αναφορά στον ηρωικό βαρκάρη Κώστα Τασιόπουλος που έσωσε με τη βάρκα του πάνω από 15 ανθρώπους.
Ο Κώστας Τασιόπουλος δεν βρίσκεται πια στη ζωή αλλά ο ηρωισμός και η αυτοθυσία του θα αποτελούν πάντα φωτεινό παράδειγμα.
Σε λίγο καιρό, εξάλλου, το χωριό θα τιμήσει τη μνήμη του και θα δώσουν το όνομά του στην πλατεία της Μεταμόρφωσης.
Μαζί και ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Μεταμόρφωσης Πέτρος Κοντογιάννης που μαζί και με κάποιους από τους κατοίκους θέλησαν να μας αφηγηθούν τις μαρτυρίες τους (και) on the record.
Οι μαρτυρίες-δηλώσεις του στο Ηχόραμα 100,8 έχουν ως εξής:
Ο Πρόεδρος της Κοινότητας Μεταμόρφωσης Πέτρος Κοντογιάννης
Ακόμα να επιστρέψουν 60 οικογένειες
«Το μόνο βέβαιο είναι ότι ποτέ δεν έφυγαν από το μυαλό μας οι στιγμές οι τραγικές εκείνες οι οποίες ζήσαμε.
Σίγουρα είναι ακόμα δύσκολο να σταθούμε στα πόδια μας γιατί αντιμετωπίζουμε προβλήματα όπως η επιδότηση ενοικίου.
Είναι γύρω στα 30 ΑΦΜ όπου δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η διαδικασία της αποζημίωσης ώστε να πάρουν την επιδότηση ενοικίου, εδώ και δυο χρόνια.
Έχουν πάρει μόνο ένα τρίμηνο.
Οπότε, πρέπει άμεσα να λυθεί αυτό το πρόβλημα.
Είναι κρίμα που επαναλαμβάνεται, μετά από δυο χρόνια, το ίδιο θέμα.
Όπως και για τα σπίτια, κάποιοι που έχουν να πάρουν τη στεγαστική συνδρομή των 5.000 ευρώ, είναι γύρω στα 20 ΑΦΜ και θα πρέπει και γι ΄ αυτούς να τελειώσει κάποια στιγμή αυτό το θέμα.
Συνεχίζουν τα πράγματα να είναι σε λίγο δύσκολη κατάσταση.
Έχουν γυρίσει γύρω στις 50 με 60 οικογένειες στο χωριό και λείπουν άλλες 60 οικογένειες να επιστρέψουν.
Αυτές οι 60 οικογένειες που είναι να επιστρέψουν πίσω, όπως σας είπα, έχουν πρόβλημα με την επιδότηση ενοικίου.
Δεν ρισκάρουν να φτιάξουν τα σπίτια τους στο χωριό.
Αλλά, από την άλλη, δεν παίρνουν και επιδότηση ενοικίου.
Καταλαβαίνετε ότι είναι εγκλωβισμένοι αυτοί οι άνθρωποι.
Επομένως, πρέπει να δοθεί λύση άμεσα».
Μόνη ουσιαστική λύση η μετεγκατάσταση
«Έχει βγει μια ανακοίνωση όσον αφορά τη μετεγκατάσταση, ότι τα 15 εκατομμύρια έχουν βρεθεί, το κράτος τα έχει ΄΄δεσμεύσει΄΄, οπότε περιμένουμε μέχρι τα τέλη του 2025 να ξεκινήσουν οι εργασίες στο νέο οικισμό που θέλουμε να πάμε.
Αυτό μας είπαν και οι τοπικοί βουλευτές, ότι, δηλαδή, μέχρι το τέλος του 2025 θα ξεκινήσουν οι εργασίες στο χώρο που είναι να γίνει η μετεγκατάσταση».
Ερήμωσε το χωριό
«Το χωριό έχει ερημώσει.
Εξήντα οικογένειες που είναι εδώ, περίπου οι μισές από ό,τι ήταν πριν την πλημμύρα.
Είναι και αγροτική η περιοχή και πρέπει να βρίσκονται εδώ το καλοκαίρι.
Το χειμώνα μπορεί οι πιο πολλοί από αυτούς να μη μείνουν εδώ.
Όπως καταλαβαίνετε, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη.
Υπάρχει μεγάλη ανησυχία από τους ανθρώπους.
Δύσκολο να επενδύσουμε στο χωριό.
Οι πρώτοι κλιματικοί πρόσφυγες όπως είχε πει και ο πρωθυπουργός.
Δυστυχώς, είναι η τρίτη φορά που το χωριό μας έχει πληγεί από μια τέτοια μεγάλη φυσική καταστροφή, οπότε καταλαβαίνετε πως είναι η ψυχολογία των ανθρώπων που μένουν στο χωριό».
Ο ήρωας Κώστας Τασιόπουλος
«Ο Κώστας Τασιόπουλος είναι ο ήρωας της Μεταμόρφωσης.
Έχει ήδη περάσει από το Δημοτικό Συμβούλιο και περιμένουμε να ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Αυτό που περιμένουμε τώρα είναι να γίνει, Σεπτέμβρη με Οκτώβριο, κάποια προτομή, να βάλουμε κάποια πλακέτα εδώ στην πλατεία, για τη μετονομασία της πλατείας»
Να κοιμόμαστε ήσυχα τα βράδια
«Το χωριό μας το αγαπάμε.
Δεν θα το εγκαταλείψουμε.
Πάντα θα ερχόμαστε εδώ. Τα σπίτια μας θα παραμείνουν σε εμάς, σαν αγροικίες.
Θα βρισκόμαστε εδώ όσο μπορούμε.
Ελπίζουμε να μην ξανασυμβεί αυτό το πράγμα.
Αλλά για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε να ζούμε εδώ στον τόπο μας με ασφάλεια, θα πρέπει να γίνει αυτή η μετεγκατάσταση που έχουμε πει εδώ και καιρό.
Αυτό που ζητάνε και οι συγχωριανοί μου για να νιώθουν πάνω από όλα την ασφάλεια.
Αλλά αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να γίνει άμεσα.
Για να νιώθουμε όλοι μας ασφάλεια και να κοιμόμαστε ήσυχα τα βράδια».
Μαρτυρίες κατοίκων του χωριού
Βασίλης Δάντος: Μόλις βλέπουμε τα σύννεφα, αυξάνεται η μελαγχολία μας
«Πριν ήταν ωραία. Τώρα τι κάνουμε!
Περιμένουμε και τα σπίτια μας δεν τα φτιάξαμε ακόμα.
Ούτε μια μπουλντόζα δεν μάζεψε τα χόρτα.
Δεν έχει γίνει τίποτα δυστυχώς.
Και εμείς περάσαμε τα βάσανά μας εδώ.
Μείναμε λίγα άτομα.
Οι περισσότεροι πάθαμε εγκεφαλικά.
Εγώ προσωπικά έπαθα μελαγχολία, όπως και άλλοι πολλοί.
Άλλοι έφυγαν από πνευμονικό οίδημα, κάτι φιλαράκια μου.
Έφυγαν άνθρωποι όπως ο Βάϊος Κοντογιάννης, ο Κώστας Τασιόπουλος, ο βαρκάρης, που ήταν στην ηλικία μου, ο οποίος έσωσε 27 άτομα και 10 άτομα έσωσε ο Στέφανος ο Γκουζούνης.
Αυτοί έκαναν μεγάλο αγώνα. Έσωσαν πολλούς ανθρώπους.
Αν δεν ήταν αυτοί, το μισό το χωριό θα είχαμε απομείνει.
Σώθηκαν πάρα πολλά άτομα χάρη σε αυτούς τους ανθρώπους.
Αν πούμε λεπτομέρειες τι ζήσαμε και τι πάθαμε ο καθένας, είναι βαριά και ασήκωτα.
Το χωριό έχει ερημώσει.
Οι μισές οικογένειες δεν ήρθαν ακόμη. Λείπουνε.
Πεθάνανε κιόλας 25 περίπου άτομα, μετά την πλημμύρα.
Και έτσι μείναμε σαν την καλαμιά στον κάμπο.
Βοήθεια δεν βλέπουμε. Δυστυχώς.
Περιμένουμε τα σπίτια για να μπορέσουμε να γλυτώσουμε από τούτο το κακό.
Μόλις βλέπουμε τα σύννεφα, αυξάνεται η μελαγχολία μας.
Έχουμε πάρει φόβο.
Και δεν είναι η πρώτη φορά.
Είναι τρεις φορές που έχει γίνει πλημμύρα στο χωριό μας.
Τα τάματα έμειναν τάματα».
κ. Στέφανος: Η μεγαλύτερη αγωνία μας είναι μας κάνουν τα σπίτια
«Η μεγαλύτερη αγωνία μας είναι μας κάνουν τα σπίτια.
Να γίνει η μετεγκατάσταση που μας υποσχέθηκαν.
Δεν πήραμε και λεφτά για να επιδιορθώσουμε τα σπίτια.
Είπαν ότι σε δύο χρόνια θα γίνουν τα σπίτια.
Πέρασαν δυο χρόνια και όχι σπίτια δεν έγιναν αλλά τίποτα.
Ερήμωσε το χωριό.
Οι περισσότεροι έφυγαν. Δεν κατοικούνται τα σπίτια».
Δημήτρης Πανάγος: Λίγο έλλειψε να πνιγώ. Με έσωσε ο βαρκάρης Κώστας Τασιόπουλος
«Εγώ λίγο έλλειψε να πνιγώ. Γιατί με έσωσε ο βαρκάρης, ο Κώστας ο Τασιόπουλος.
Είμαι ένας από αυτούς που με πήρε με τη βάρκα του και με έσωσε.
Εμένα, τη γυναίκα μου και το γιο μου.
Και μας έφερε εδώ στο γραφείο της Κοινότητας και έτσι γλυτώσαμε.
Μετά πήγαμε με το ελικόπτερο στην Καρδίτσα.
Μείναμε επτά με οχτώ μήνες στην Καρδίτσα.
Προσπαθήσαμε, φτιάξαμε το σπίτι εδώ με τα χρήματα που μας έδωσε το κράτος τα οποία, φυσικά, δεν έφθασαν γιατί έλλειπαν πάρα πολλά πράγματα.
Η πλημμύρα δεν άφησε τίποτα μέσα.
Και ήρθαμε εδώ και συνεχίζουμε να ζούμε αλλά το χωριό είναι σχεδόν έρημο.
Τα βράδια σε παίρνει λύπη.
Δεν ακούς ούτε αμάξι να περνάει, ούτε τίποτα απολύτως.
Για παιδικές φωνούλες, ούτε καν».
