Με τη συνθήκη του Βερολίνου 1878, η Θεσσαλία παραχωρείται στην Ελλάδα. Ωστόσο η τελική Ελληνοτουρκική συμφωνία υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 20 Ιουνίου (2 Ιουλίου 1881). Λίγες μέρες πριν την υπογραφή της Συμφωνίας, ο Ιωάννης Κ. Καρτάλης, κάτοικος Βόλου, σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 5423 συμβόλαιο που έγινε στο συμβολαιογραφείο του Βλαχονικολόπουλου στις «7-6-1881 στο Βόλο αγόρασε το «τσιφλίκι Γκέρμπεσι» που είχε έκταση 17.140 στρέμματα, από τους Τούρκους Γακή Βεή, Χασάν Βεή, Ζαδέ (γόνος) ενεργούντος δε εαυτόν και ως αντιπροσώπου της μητρός του Ατικέ Χανούμ και του αδελφού του Σουκρή Βεή».
Η προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Άρτας στην ελεύθερη Ελλάδα και η άμεση ανάγκη νομική ρυθμίσεως του καθεστώτος των νέων επαρχιών, που έπρεπε να εκπροσωπηθούν στο Κοινοβούλιο, οδήγησαν στην διάλυση της Βουλής και στην προκήρυξη νέων εκλογών που διεξήχθησαν από τον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Κουμουνδούρο, στις 20 Δεκεμβρίου 1881. Σ’ αυτές τις βουλευτικές εκλογές το «Γκέρμπεσι» Καρποχώρι ψήφισε στο Καλλιφώνι. Όπως συνέβη σε πολλά εκλογικά τμήματα της περιοχής Καρδίτσας, έτσι και στο Καλλιφώνι δεν μπόρεσαν πάρα πολλοί κάτοικοι του χωριού «Γκέρμπεσι» – Καρποχωρίου να ψηφίσουν. Υπάρχουν δύο απόψεις. Η μία λέει πως αυτό συνέβη διότι οι δικαστικοί αντιπρόσωποι απαρτίζονταν από άπειρους, γέρους και ανήμπορους. Η άλλη λέει ότι έγινε παρέμβαση από τους ισχυρούς τότε κομματάρχες του ενός κόμματος, διότι θεώρησαν τους 54 Γκερμπεσιώτες οπαδούς του αντίπαλου πολιτικού κόμματος. Όσοι απ’ το χωριό «Γκέρμπεσι» πήγαν στο Καλλιφώνι να ψηφίσουν και δεν πρόλαβαν, διαμαρτυρήθηκαν με την εξής Συμβολαιογραφική Πράξη.
Άριθ. 344
Εν τω χωρίω Καλλιφώνι του Δήμου Καρδίτσης και εν τη οικία του Αθ. Κουκουλέτσου ενώ προσεκλήθην προς σύνταξιν του παρόντος σήμερον την δεκάτην εννάτην του μηνός Ιανουαρίου του χιλιοστού οκτακοσιοστού ογδοηκοστού δευτέρου έτους (1882) ημέραν Τρίτην, ενώπιον εμού του Συμβολαιογράφου Καρδίτσης Νικολάου Κ. Σκαμπαρδώνη, κατοίκου ως εκ της ειδικότητός μου και εδρεύοντος εν Καρδίτση, παρουσία και των εις ουδεμίαν εξαίρεσιν υπαγομένων δύο γνωστών μας ενηλίκων μαρτύρων πολιτών Ελλήνων κου Λεωνίδα Τσαπάλου, κτηματίου κατοίκου Καρδίτσης και Ζαχαρίου Φαλιάγκα, γεωργοκτηματίου, κατοίκου του χωριού Μύρους, εμφανισθέντες προσωπικώς οι απ’ ευθείας γνωστοί μοι και μη υπαγόμενοι εις νόμιμου τινά εξαίρεσιν περί της ταυτότητος των οποίων με βεβαίωσαν οι ανωτέρω μάρτυρες.
Από το χωριό «Γκέρμπεσι» Καρποχώρι.
Ν. Καρακαξάς, Λεωνίδας Ταξιάρχης, Στέργιος Τσέλιος, Λουκάς Ζαχαρόπουλος, Κ. Σιαμάτης, Αναγν. Μπλάρης, Τρ. Κόκκαλης, Χρ. Μπλάρης, Ευάγ. Χαλασιάς, Απ. Μυρτιώτης, Ευάγ. Ζαρχανής, Στέργιος Σκορδάς, Χρ. Μπετχαβάς, Κ. Μπίος, Κ. Γκοντέλας, Γ. Καραξάς, Β. Κάϊας, Β. Κουρτεσιώτης, Στέριος Κυρίτσης, Απ. Νάσιος, Ν. Δάσκαλος, Αναγν. Χαμόπουλος, Δημ. Αναγνώστου, Ν. Μπαλατσός, Τιμ. Μαλλιαρός, Αναγν. Λαΐνας, Δ. Μπετχαβάς, Ανδρ. Λαΐνας, Ευάγ. Μαλλιαρός, Κ. Νικόλας, Στέργιος Τικλούκης, Ν. Παράθεσης, Αδάμ Μπακατζέλος, Ευαγ. Κυρίτσης, Βάγιος Ντάμτσας, Δ. Καραξάς, Στέρ. Αποστόλης, Β. Παλούκης, Δ. Χαλασιάς, Αργύρης Καραξάς, Κ. Μαλλιαρός, Δ. Αγγελόπουλος, Ματθ. Αγγελόπουλος, Κ. Χαλασιάς, Αποσ. Αγγελόπουλος, Γ. Αγγελόπουλος, Χρ. Καραξάς, Απ. Αποστόλης, Ν. Διπλάρης, Αθ. Καραξάς, Β. Σιαμέτης, Γ. Σιαμέτης, Χρ. Μπάλας, Ανδρ. Μπάλας, Ευαγ. Δήμος, Ταξιάρχης Κυμπέρης, Άγγελος Δημητρίου, Ευαγ. Βαλατσός, Π. Μαργαρίτης, Κ. Γρηγόρης, κάτοικοι του χωριού Γκέρμπεσι του Δήμου Καρδίτσης γεωργοί το επάγγελμα, εδήλωσαν ότι γινώσκοντες καλώς τα εις τις ψευδής βεβαιώσεις επιβαλλομένας ποινάς βεβαίωσιν και δηλούσιν ότι κατά τας διετελεξούσας Βουλευτικάς Εκλογάς δεν επρόφθασαν να ψηφοφορύσωσοι ένεκα βραδύτητος καθ’ α και διεξάγωντο η Βουλευτική εκλογή εις αμφότερα τα εκλογικά τμήματα Καρδίτσηςως ων της απειρίας και επιπολαιότητος των Διευθυνότων τα εκλογικά τμήματα δικαστικών αντιπροσώπων καίτοι αθρόοι ευρισκόμενη εις τον εκλογικόν περίβολον και ανυπομόνως προσπαθούντες να ψηφοφορήσοσιν αλλά δεν κατωρθώθη τούτο, αυτοδιωχθέντες μάλιστα υπό των στρατιωτικών δυνάμεων του τόπου ψηφοφορίας βιαίως. Περί τούτο διαμαρτυρήθησαν αυτοστιγμής εις τον έπαρχον και τον Πρόεδρον του Δικαστηρίου Καρδίτσης, αλλ’ ουδεμία θεραπεία τους εδόθησι εφ’ ω τη αιτήση των συνετάχθη το παρόν, αναγνώσθη κατά τον νόμων, εβεβαιώθη και υπογράφη παρά των μαρτύρων και εμέ μόνον των πλήστων των συμβαλλομένων άγνοιαν γραμμάτων ομολογησάντων, των δε ευαρίθμων εγγραμμάτων εξ’ αυτών αποχωρισάντων του τόπου της συντάξεως του παρόντος πριν υπογράφωσιν.
Οι μάρτυρες Ο Συμβολαιογράφος
Οι Αδελφοί Κ. Καρτάλη νοίκιασαν το τσιφλίκι Γκέρμπεσι στον «Λαυτσή» Λαυτσίδη. Ο Λαυτσής ήταν πολύ σκληρός εκμεταλλευτής και έμεινε στην ιστορία για τις φράσεις που επαναλάμβανε συνεχώς «Έλα βρε παλιοχαμένε».
Έβαζε τους επιστάτες κάθε πρωί να παρακολουθούν τους «κολίγους» τι ώρα πάνε στη δουλειά. Ήθελε να ξέρει ποιοι δουλεύουν και ποιοι είναι τεμπέληδες.
Ένα πρωινό ο επιστάτης ήταν στη μέση του δρόμου που οδηγούσε στην απάνω «ντάμκα» περιοχή, ο ήλιος πήγε μια αξάλη (δίμετρο κοντάρι, που είχαν να κεντούν τα βόδια στο όργωμα), ψηλά και ο Θρασύβουλος ο Ντανόπουλος εκείνη την ώρα πήγαινε για δουλειά στο χωράφι.
«Καλημέρα αφεντικό», λέει στον επιστάτη.
«Έλα εδώ Θρασύβουλε», του λέει ο επιστάτης. «Σε παρακολουθώ κάθε μέρα, και κάθε μέρα πας τελευταίος στη δουλειά».
«Ναι αφεντικό, το πρωί με βλέπεις που πάω τελευταίος, το βράδυ που γυρίζω πρώτος δεν με βλέπεις;».
Ο επιστάτης δεν κατάλαβε την ειρωνεία και χαμογελώντας του είπε χτυπώντας τον στην πλάτη: «Μπράβο Θρασύβουλε, μπράβο, μπράβο!…».
Η οριστική απόφαση για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών πάρθηκε απ’ τον Νικόλαο Πλαστήρα, στις 14 Φεβρουαρίου 1923 με την αριθ. 1 επαναστατική πράξη που δημοσιεύτηκε στις 5 Μαρτίου του ίδιου χρόνιου.
Το 1924 ιδρύθηκε ο εποικισμός. Αποτελούνταν από 5μελές συμβούλιο. Σκοπό είχε να μοιράζει αγροτεμάχια στους αγρότες προς καλλιέργεια μέχρι να γίνει η διανομή. Η διανομή του αγροκτήματος, καθώς και η οριστική διανομή του συνοικισμού έγιναν το 1932.
Εκατόν πενήντα γεωργοί (150) πήραν κλήρο 80 στρεμμάτων. Το σύνολο στρεμμάτων του οικισμού ανέρχεται σε 620 στρεμ. Στη διανομή διατέθηκαν 174 οικόπεδα σε 174 κληρούχους. Το κάθε οικόπεδο είχε έκταση 2.600 τ.μ.
Από το 1929-1933, Πρόεδρος Κοινότητας ήταν ο Βαγγέλας. Εκείνα τα χρόνια οι πρόεδροι διαχειρίζονταν πενταροδεκάρες. Όμως έρχονταν οι βλάχοι, νοίκιαζαν αρκετά στρέμματα στην τοποθεσία «Βλαχομάντρι», και έτσι έπαιρναν κάποια χρήματα από τα ενοίκια. Ο Νίκος ήταν κοινοτικός σύμβουλος. Έβαζε τον Πρόεδρο και υπέγραφε τις αποδείξεις πληρωμής των βλάχων, έπαιρνε τα χρήματα και τά ’βαζε στην τσέπη. Ο Πρόεδρος πέρα βρέχει…
Όταν αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο η υπόθεση έφθασε στα δικαστήρια Τρικάλων. φωνάζει ο Πρόεδρος του δικαστηρίου τα ονόματα των κατηγορουμένων και των μαρτύρων. Είναι όλοι παρόντες. Το κατηγορητήριο έλεγε ότι την κατάχρηση (σύμφωνα με τις υπογραφές των αποδείξεων) την έκανε ο Πρόεδρος ο Βαγγέλας, ο οποίος προσπαθούσε να αποδείξει ότι τον ξεγέλασε ο Νίκος και, ενώ φαίνεται ότι τα έφαγε αυτός, στην ουσία τα έφαγε ο Νίκος. Μάρτυρας ήταν ο κοινοτικός σύμβουλος Βαγγελάκος. Ανεβαίνει λοιπόν ο μάρτυρας Βαγγελάκος στο βήμα, ορκίζεται και τον ρωτάει ο Πρόεδρος.
«Καλά εσείς εκεί δεν μπορούσατε να βγάλετε άλλον Πρόεδρο; Βγάζατε αυτόν τον αγράμματο και τον εκμεταλλεύονται αυτοί εδώ με τις υπογραφές;»
Και ο Βαγγελάκος απαντάει. «Πλεονάζουν τα κακοποιά στοιχεία κύριε Πρόεδρε!…
Κακοποιό στοιχείο είναι αυτός που ενεργεί παράνομα προκειμένου να εξυπηρετήσει ίδια συμφέροντα.
Η κατάχρηση που έγινε τότε, αφορούσε ένα πολύ μικρό χρηματικό ποσό, κι όμως ο διαχωρισμός του καλού και του κακού είχε πολύ μεγάλη σημασία για την μικρή κοινωνία του χωριού. Ξεχώριζαν τους ηθικούς και τίμιους απ’ τα «κακοποιά στοιχεία», φράση που χρησιμοποίησε ο Βαγγελάκος στο Δικαστήριο.
Ο γράφων ως πρόεδρος και οι κοιν. σύμβουλοι την Πρωτοχρονιά του 1983 παραλάβαμε και αναλάβαμε τη διαχείριση της Κοινότητας. Μεταξύ άλλων θεμάτων αποφασίσαμε να βάλουμε τη διαφάνεια σε πρώτη προτεραιότητα για να μη βρεθούμε βουτηγμένοι μέσα σ’ αυτό το πάρτυ της διαφθοράς. Αποφασίσαμε, η Κοινότητα να μην κάνει ανάθεση – χωρίς διαγωνισμό – έργων από ενάμισι εκατομμύριο δραχμών και κάτω σε διάφορους εργολάβους. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις κάναμε πρόχειρη διακήρυξη στον τοπικό τύπο και με παράγραφο «ότι εργολαβικό όφελος δεν δικαιούται ο αναδειχθεισόμενος εργολάβος».
Το πρώτο έργο αφορούσε αμμοχαλικόστρωση αγροτικών δρόμων και το ποσό ήταν ενάμισι εκατομμύριο δραχμές. Το βγάλαμε δημοπρασία. Ήρθαν να δώσουν προσφορές πάνω από δεκαπέντε εργολάβοι, εργολήπτες.
Κάποια στιγμή οι εργολάβοι αναχώρησαν από το καφενείο να πάνε στο κοινοτικό γραφείο να δώσουν τις προσφορές σε κλειστό φάκελο. Έλα Πρόεδρε, μου λέει κάποιος εργολάβος να σε πάω με το δικό μου αυτοκίνητο.
Ευχαριστώ, του λέω… θα πάρω το δικό μου.
Ανέβηκα στο παλιό μου φορτηγάκι όμως δεν έπαιρνε μπρος. Έρχεται ένας απ’ τους εργολήπτες εργολάβος, κοντά στο αυτοκίνητο, βάζει χωνί το χέρι του για να μην τον ακούσουν οι άλλοι και μου λέει: «Πρόεδρε!… το μυαλό που έχεις μια ζωή μ’ αυτό το αυτοκίνητο θα είσαι!… Κάνε ανάθεση ρε παιδί μου να δεις άσπρες μέρες…».
Του Παναγιώτη Ε. Κουρτεσιώτη
