Η φτώχεια είναι ένα από τα κυρίαρχα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών και θεωρείται αίτια για τη δημιουργία πολλών άλλων ( π.χ απόλυτη και σχετική φτώχεια, πείνα, αρρώστιες, κοινωνικός, πολιτικός και οικονομικός αποκλεισμός από τη κοινωνική ζωή, σχολική διαρροή, ανεργία, αποκλίνουσα και παραβατική συμπεριφορά). Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ε.Ε το 96 % των Ρομά στην Ελλάδα ζει κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας. Σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού των Ρομά έχει εισόδημα κάτω από το εθνικό όριο φτώχειας. Τις εξαιρετικά δυσμενείς και αντίξοες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν οι Ρομά στην Ευρώπη της Ελλάδας αποδεικνύει νέα έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. Το 30% ζει σε νοικοκυριά χωρίς βρύση, το 46% δεν έχει εσωτερική τουαλέτα, ντους ή μπάνιο. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας το 47% ανάφερε ότι τουλάχιστον ένα άτομο της οικογένειας του πήγε για ύπνο πεινασμένος. Παρόμοια προβλήματα σχετικής φτώχειας αντιμετωπίζουν οι δημότες Ρομά της περιφερειακής ενότητας Καρδίτσας και του δήμου Σοφάδων.
Στο δήμο Σοφάδων οι συμπολίτες μας Ρομά αντιμετωπίζουν πολλά στεγαστικά, οικονομικά και κοινωνικά πολυσύνθετα και πολύπλοκα προβλήματα. Συμφώνα με την Επικαιροποιημένη Περιφερειακή Στρατηγική για την Ένταξη των Ρομά στην Θεσσαλία (Περιφέρεια Θεσσαλίας), Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ΕΠ Σεπτέμβριος 2015 για το Δήμο Σοφάδων αναφέρεται ό,τι στις υποδομές του οικισμού: Υπάρχουν διαμορφωμένοι δρόμοι μέσα στον οικισμό, ασφαλτοστρωμένοι κατά 80%, ενώ το 20% των δρόμων είναι σκεπασμένοι με αδιαμόρφωτο χώμα. Σε ό,τι αφορά την αποχέτευση, υπάρχουν βόθροι στο 80% των σπιτιών ενώ τουαλέτες υπάρχουν στο 70% των σπιτιών. Λουτρό έχει μόνο το 10% των σπιτιών. Υπάρχουν κάδοι για τα απορρίμματα και η αποκομιδή γίνεται κανονικά. Το δίκτυο υδροδότησης του οικισμού καλύπτει το 30% των κελυφών ενώ το 70% καλύπτει τις ανάγκες του από παράνομες συνδέσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με το δίκτυο ηλεκτροδότησης το οποίο ναι μεν υπάρχει, αλλά τα περισσότερα κελύφη είναι συνδεδεμένα παράνομα (περίπου 80%). Υπάρχει δημόσιος φωτισμός στον οικισμό. Δεν υπάρχουν μέσα στον οικισμό υποδομές υγείας, αλλά σε σχετικά κοντινή απόσταση υπάρχει Κέντρο Υγείας και το ΙΑΚ (200 μ.), τα οποία χρησιμοποιούνται πολύ από τους Ρομά,) Τέλος μέσα στον οικισμό δεν υπάρχουν ελεύθεροι χώροι και χώροι συναθροίσεων όπως πλατείες, πάρκα κτλ. Ζουν κάτω από άθλιες, αντίξοες και δύσκολες συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής, επιβιώνουν βυθισμένοι στη φτώχεια καθώς το 85% των δημοτών Ρομά είναι χρόνια άνεργοι με το οικογενειακό εισόδημα να μην ξεπερνά 3.000 με 5.000 ευρώ ετησίως. Το εισόδημα αυτό προέρχεται κυρίως από τις πενιχρές προνομιακές παροχές που λαμβάνουν οι Ρομά ως επίδομα πολυτέχνων. Το επίπεδο εισοδήματος είναι τόσο μικρό, ώστε δεν επαρκεί να καλύψει βασικές ανάγκες επιβίωσης ( τροφή, στέγη, ενδυμασία, στοιχειώδης εκπαίδευση, υγεία κ.ά). Στη περιοχή μας οι συμπολίτες μας Ρομά του Δήμου Σοφάδων δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους λόγω της τεράστιας σχετικής φτώχειας που βιώνουν καθώς παρατηρείται μέσα στους τσιγγάνικους οικισμούς μαθητές Ρομά να υποσιτίζονται σε καθημερινή βάση. Οι συνέπειες της φτώχειας είναι πολύ σημαντικές τόσο για το άτομο όσο και για τη κοινωνία. Πολλές φορές όταν το άτομο προέρχεται από φτωχές οικογένειες, οι δυνατότητες να αποκλειστεί από βασικούς τομείς της κοινωνίας λ.χ εκπαίδευση, εργασία, υγεία στέγαση είναι περισσότερες. Συνήθως το κοινωνικό περιβάλλον δεν παρέχει ίσες ευκαιρίες για τα φτωχά παιδιά των Ρομά για ανοδική κοινωνική κινητικότητά. Ωστόσο όμως, αν και τα παιδιά των φτωχών στρωμάτων αντιμετωπίζουν αρκετά εμπόδια και δυσκολίες στη σταδιοδρομία τους, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις παιδιών τόσο στη χώρα μας όσο και στη περιοχή μας μέσα από τη λάσπη και την κοινωνική ανέχεια κατάφεραν να βελτιώσουν την επαγγελματική και οικονομική τους θέση, ιδίως μέσα από την εκπαίδευση. Η μεγαλύτερη αιτία της φτώχειας μέσα στις κοινότητες Ρομά εντοπίζεται πριν πολλά χρόνια στο παρελθόν με την άνιση διανομή των πλουτοπαραγωγικών πόρων ( γη, χωράφια) διότι οι Ρομά δεν έχουν δικά τους χωράφια ή ένα κομμάτι γης να καλλιεργήσουν έτσι ώστε να μειωθούν οι κοινωνικές ανισότητες, να βελτιωθεί η κοινωνική τους θέση και να μπορούν να ανταποκριθούν στη κάλυψη των βασικών αναγκών επιβίωσης. Το εισόδημα για τους περισσότερους εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την εργασία τους, η οποία έχει εποχιακό χαρακτήρα και σε πολλές περιπτώσεις είναι αποκομμένη από την τυπική αγορά εργασίας. Πολλά νοικοκυριά στηρίζονται στην εποχιακή απασχόληση ενός μέλους και στα επιδόματα πρόνοιας που δικαιούνται ως πολύτεκνοι και άποροι. Σε γενικές γραμμές, το εισόδημα των Ρομά είναι χαμηλό με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών να έχει εισόδημα πολύ κάτω από το όριο της φτώχειας. Η πολιτεία οφείλει να λάβει μέτρα αντιμετώπισης της φτώχειας κοινωνικής πρόνοιας για τους πολίτες Ρομά όπως παραδείγματός χάρη να συνεχιστεί η κάρτα αλληλεγγύης, να αυξηθούν τα πενιχρά επιδόματα πολυτέκνων, να καταπολεμηθεί η ανεργία μέσω της κοινωφελής εργασίας στους δήμους, να εστιάσει την προσοχή της στην εκπαίδευση και κατάρτιση των πολιτών και να δοθεί έστω και τώρα δωρεάν καλλιεργήσιμη γη και χωράφια στους δημότες Ρομά, ώστε να καταπολεμάται το φαινόμενο της φτώχειας, που στις ημέρες μας έχει αρνητικές συνέπειες όλο και σε περισσότερα τμήματα του πληθυσμού.
Χαρίτος Παναγιώτης
Εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος
Καθ ‘όλης αρμοδιότητας για θέματα Ρομά.
Δήμου Σοφάδων
Απόφοιτος του τμήματος
Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης
Με κατεύθυνση στην κοινωνική εργασία
( κοινωνικός λειτουργός )
Δ.Π.Θ
