Το τελευταίο ίσως γνήσιο Ρουγκατσιάρι που γίνεται χωρίς αναπαραστάσεις ή αναβιώσεις που συνεχίζει την πορεία του και που όπως φαίνεται θα την συνεχίσει για πολλά χρόνια ασταμάτητα, είναι το Παλαμιώτικο Ρουγκατσιάρι.
Καταργήθηκε το 1967 με απόφαση της Δικτατορίας που απαγόρευε κάθε είδους μεταμφιεσμένους αλλά ποτέ δεν σταμάτησε. Ήταν τότε στην μεγάλη του ακμή με τουλάχιστον δέκα μπουλούκια που “αλώνιζαν” την απέραντη πόλη γυρίζοντας σπίτι – σπίτι για τα χρόνια πολλά και μαζεύοντας φιλοδωρήματα. Το φιλοδώρημα στα λαϊκά δρώμενα, ειδικά στα παιδικά, είναι το μεγαλύτερο κίνητρο αλλά και το μεγάλο στήριγμα για τη διατήρηση εθίμων.
Από το 1967 μέχρι και το 1974 νέοι της πόλης αλλά και ηλικιωμένοι με πολύ μεράκι έβγαζαν ειδική άδεια από την Αστυνομία για να “φκιάσουν” τα Ρουγκάτσια. Πότε ένα μπουλούκι πότε και δεύτερο έβγαιναν στην πόλη. Υπήρξαν χρονιές που δεν ακούστηκαν τα κουδούνια για το καλό της χρονιάς.
Το 1974 έγινε το πρώτο μεταδικτατορικό Ρουγκατσιάρι με την πρωτοβουλία ομάδας φοιτητών και πολιτών και η σύνθεση ήταν τέτοια που προσπαθούσε να φέρει και συμφιλίωση.
Από το 1974 και μετά το Ρουγκατσιάρι του Παλαμά διοργανώνεται κάθε χρόνο με πρωτοβουλία πολιτών, συλλόγων, φοιτητών, μαθητών. Αρχίζει όμως κάποια στιγμή να γίνεται “φτωχό” γιατί τα υλικά πλέον δεν υπάρχουν σε αφθονία όπως παλιά. Προβιές, κουδούνια, παλιά Καραγκούνικα ενδύματα. Είναι στις αρχές τις δεκαετίας του ΄90 που τα πράγματα για το έθιμο αρχίζουν να γίνονται δύσκολα.
Τότε κάνει την εμφάνισή του στα ενεργά σωματεία της πόλης το Κέντρο Πολιτιστικών Ερευνών και κάνει δική του υπόθεση το λαϊκό δρώμενο των μεταμφιεσμένων του 12ημέρου.
Από τότε και χρονιά τη χρονιά το Καραγκούνικο Ρουγκατσιάρι του Παλαμά αρχίζει να παίρνει την παλιά του αίγλη.
Τα τελευταία χρόνια τη διοργάνωση ανέλαβε ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου που συνεργάζεται στενά με το Κέντρο Πολιτιστικών Ερευνών και ενεργούς πολίτες. Πολίτες που αγαπούν τα έθιμα και γενικά τον Πολιτισμό και θέλουν να προσφέρουν. Η μεγάλη δύναμη όμως του λαϊκού δρώμενου των μεταμφιεσμένων του 12ημέρου είναι νέοι του Δήμου. Περισσότεροι από εξήντα νέοι, κυρίως μαθητές και φοιτητές αλλά και μεγαλύτερα παιδιά και παντρεμένοι με παιδιά συμμετέχουν στο έθιμο.
Ξεκίνησαν με μια ομάδα (μπουλούκι) και σήμερα φτιάχνουν τρία οργανωμένα μπουλούκια. Κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι νέοι συμμετέχουν στο έθιμο. Πολλά παιδιά έχουν φροντίσει με τη δική τους δαπάνη και το δικό τους μεράκι να δημιουργήσουν τον ατομικό εξοπλισμό. Κουδούνια, σαγιάς, προβύδι, προβιά για την πλάτη κ.α.
Τις μέρες αυτές στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου «Παναγιώτης Παλαμάς – Διδάσκαλος του Γένους» επικρατεί οργασμός προετοιμασιών. Οι θόρυβοι απ’ τα κουδούνια που τα δοκιμάζουν οι νέοι άνθρωποι είναι εκκωφαντικοί. Σε λίγες μέρες οι νύφες και οι γαμπροί μέσα στις παραδοσιακές Παλαμιώτικες στολές θα λάμπουν απ’ τα χρυσά τους κεντήματα και την ασημένια τους αρματωσιά. Μέσα στην απέραντη πόλη ο θόρυβος απ’ τα κουδούνια θα θυμίζει τις χρονιάρες μέρες.
Οι νοικοκυραίοι στα μπαλκόνια και στις αυλές τους θα περιμένουν με τα χέρια γεμάτα φιλοδωρήματα για να τους ευχαριστήσουν. Ένα μπουλούκι θα σέρνει μαζί του και το γάιδαρο με τα δισάκια και το καλάθι όπως παλιά μου μάζευαν κρέατα, λουκάνικα και αυγά. Το κάθε μπουλούκι θα αποτελείται από τη νύφη και το γαμπρό, σύμβολα γονιμότητας και της αναπαραγωγής, τους Ρουγκατσαραίους ή Αράπηδες, το γιατρό και ένα μικρό Ρουγκατσιάρι που σέρνει το γομάρι.
Απ’ την 1η του Γενάρη “Τ’ Αϊ Βασλιού ανήμερα” και μέχρι την παραμονή των Φώτων, του Σταυρού που φωτίζει ο Παπάς, η πόλη θα ζει στον Ρυθμό των Ρουγκατσιαραίων.
Οι αρχηγοί των μπουλουκιών ήδη ετοιμάζουν τα κουδούνια και τις στολές και η πόλη του Παλαμά άρχισε να ζει στο ρυθμό των μεταμφιεσμένων του 12ημέρου.
