Για μία, ακόμη, φορά, στο Ιερόν Μετόχιον του Αγίου Σεραφείμ της Ιεράς Μονής Κορώνης, στην Καρδίτσα, κατά τη διάρκεια του Αγίου Δωδεκαημέρου, τα παιδιά των συναντήσεων και του ιερού βήματος του ως άνω ιερού ναού έψαλαν τα κάλαντα των Θεοφανείων ή των Φώτων, όπως είναι γνωστά στη λαϊκή παράδοση της Δυτικής Θεσσαλίας και όπως δημοσιεύθηκε προ ημερών στο μεστό και λιτό άρθρο του φοιτητού της Νομικής, κ. Γ. Ζ., για τις αξιέπαινες «εθιμικές» πράξεις, που λαμβάνουν χώραν αυτές τις ημέρες στο «μικρό» αλλά «ζεστό και φιλόξενο» Μετόχι, επ’ ονόματι του πολιούχου Αγίου μας.
Και δεν είναι, μόνο, αξιέπαινο γιατί τα έσοδα διατίθενται για την ανακούφιση των αναξιοπαθούντων εν Χριστώ και όχι μόνο αδελφών μας ή γιατί αυξάνει η συμμετοχή των παιδιών από όλες τις κοινωνικές, εκπαιδευτικές και ηλικιακές ομάδες, αλλά και γιατί διατηρείται ζωντανή η μεγάλη παράδοση του καθ᾽ ημάς Ελληνισμού και μέσω του Μετοχίου, ως προς την απαγγελία των καλάντων, που λίγοι Σύλλογοι ή Σωματεία της πόλης το πράττουν αυτές τις ημέρες.
Και τα κάλαντα τα ψάλουν, όχι μόνο, οι μελωδικές φωνές των παιδιών, των νέων αλλά και των μεγαλυτέρων ανθρώπων, οι οποίοι παραμένουν στο ναό και για να τα ακροαστούν αλλά και για να τα τραγουδήσουν. Τα κάλαντα αυτά τα τραγουδούν με τη συνοδεία οργανικής μουσικής, ώστε να αινούν και δοξάζουν τον Θεόν «ἐν χορδαῖς καὶ ὀργάνοις», κατά το ψαλμό του προφητάνακτος Δαυΐδ. Και αυτή η πανδαισία ολοκληρώνεται, με τους ήχους των καλάντων να ξεχύνονται στους δρόμους πέριξ του Ιερού Μετοχίου κατά τη διάρκεια απόδοσης των, σύμφωνα και με την επιθυμία και τις ενέργειες του π. Κυρίλλου.
Και τα ποιητικά αυτά κείμενα είναι τα λεγόμενα «κάλλαντα», τα οποία, ως γνωστό σε όλους μας, είναι τα ποιητικά κείμενα, που τα έλεγαν ομάδες παιδιών ή και μεγάλων ανθρώπων στις οδούς κατά τις «καλλένδες», στις αρχές ή στα μισά του μηνός και ενόψει κάποιας μεγάλης εορτής κατά την αρχαιότητα, ενώ με την επικράτηση του Χριστιανισμού στις παραμονές των μεγάλων εορτών της Χριστιανοσύνης. Τα κάλαντα συμπλήρωναν και τα παινέματα, δηλαδή, τα ευχετικά τραγούδια προς τον νοικοκύρη του σπιτιού, την νοικοκυρά, τα μικρά ή μεγάλα παιδιά, για την οικογενειακή ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση, ακόμη, και για το επάγγελμα των μελών της οικογένειάς τους με σκοπό την εξασφάλιση και μέσω αυτών, μετά ή και πριν των ευχών της αγίας μας εκκλησίας, της ευωχίας, της ευγονίας και της ευτυχίας, τα οποία οι καλαντιστές μας τα απήγγειλαν και αυτά, με τη συνοδεία οργανικής μουσικής.
Και αυτό, σύμφωνα, και με τον τίτλο μιας εισήγησης της κ. Αικατερίνης Πολυμέρου – Καμηλάκη, πρώην Διευθύντριας του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, ο οποίος έχει ως εξής: «Βίος ανεόρταστος, (βίος) μακρά οδός απανδόκευτος>>. (Το εορταστικό Δωδεκαήμερο σήμερα). Και είναι και ανάγκη και καλό και άξιο μίμησης, που, όπως έγινε γνωστό, κατά μίμησιν της πράξης της ομάδας του Μετοχίου πραγματοποιήθηκε από ομάδες νέων ανθρώπων πολλών ιερών ναών της πόλης η απαγγελία των καλάντων μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας των Χριστουγέννων, να γίνει μια αναφορά στις προσπάθειες διατήρησης αυτών των εθίμων και μέσω της εκκλησίας.
Και αυτό διότι η Ορθόδοξος Εκκλησία και Θεολογία επιδρά και διαμορφώνει, καταλυτικά, τον πλούσιο και πολύμορφο εθιμικό πολιτισμό αυτών των ημερών του νεότερου Ελληνισμού. Και τα παιδιά δεν τραγούδησαν, μόνο, τοπικά κάλαντα αλλά μας ταξίδεψαν μέσω αυτών σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και του Ελληνισμού, που, παρόλο, τις τοπικές ιδιομορφίες και διαφορές μας εξιστορούν, εντούτοις, άλλα εν συντομία και άλλα εν εκτάσει το γεγονός της Βαπτίσεως του Κυρίου μας και της φανέρωσης της Θεότητός Του.
Τελειώνοντας, είναι ανάγκη να γραφούν ευχαριστίες προς τον πανοσιολογιώτατον αρχιμανδρίτης και καθηγούμενο της Ιεράς και σεβασμίας Μονής της Κρυεράς Πηγής ή Βρύσης, και κατά το κοινόν και γνωστόν της «Κορώνης», π. Μεθόδιον Κολοβόν, τον ιερομόναχον και υπεύθυνον της λειτουργικής ζωής του Μετοχίου, π. Κύριλλον Κουκόσιαν, και την εν γένει εν Κυρίω αδελφότητά της για το διαρκές λειτουργικόν παρόν του Μετοχίου, με ό, τι αυτό συνεπάγεται, καθώς, και με την αγαστή συνεργασία τους και με τα στελέχη του Ιερού Μετοχίου, για τη διατήρηση της παράδοσης, τόσο της εκκλησιαστικής όσο και της εθιμικής.
Κλείνοντας, παρατίθεται τραγούδι – κάλαντο από την κοινότητα του Ξυνονερίου(π. Ζουλευκαρίου), με μακραίωνη σχέση με το ως άνω Μοναστήρι και με τον πλούσιο εθιμικό πολιτισμό της και, μάλιστα, του ημιορεινού κόσμου, σε μία και, μάλιστα, παλαιότερη καταγραφή του κ. Κωνσταντίνου Δημ. Πεσλή, ιστορικού – λαογράφου, από τις κυρίες Φωτεινή Καραγιώργου, το γένος Βασιλάκου, που δεν βρίσκεται, πλέον, μαζί μας, και Φωτεινή Νικολάου, το γένος Φιλίππου, ετών 73, σήμερα. Το ποιητικό του κείμενο έχει ως εξής:
«Αύριο είναι τα Φώτα κι ι Φωτισμός
και χαρά μεγάλη κι ι Αγιασμός.
Εις τον Ιορδάνην τον ποταμό,
έρχεται η κυρά μας η Παναγιά.
Έρχεται η κυρά μας η Παναγιά.
με τα θυμιατούρια στα δάχτυλα.
Σπάργανα βαστάει και γιο κρατεί
και τον Αϊ – Γιάννη παρακαλεί:
- Αϊ – Γιάννη, αφέντη και Πρόδρομε,
δύνεσαι βαφτίζεις Θεόν παιδί
μες την κολυμπήθρα την αργυρή;
- Δύνομαι και σώζω και προθυμώ
για τους χαρχαγγέλους, την Παναγιά.
Για τους χαρχαγγέλους, την Παναγιά,
να μας ρίξει δρόσο, δροσολογιά,
Να μας ρίξει δρόσους, δροσολογιά,
ν᾽ αγιαστούν οι βρύσες και τα νερά.
Ν᾽ αγιαστούν οι βρύσες και τα νερά.
ν᾽ αγιαστεί ο αφέντης με την κυρά.
Κ(α)ι του χρόν᾽, μι γειά, μι χαρά κι ούλα τα καλά…
Κωνσταντίνος Δημ. Πεσλής,
Ιστορικός – Λαογράφος – Συντηρητής έργων τέχνης
