H 21η Μαρτίου, ημέρα της Εαρινής Ισημερίας, σηματοδοτεί την αρχή της Άνοιξης και καθιερώθηκε ως η παγκόσμια ημέρα της δασοπονίας, με σκοπό την ανάδειξη του ρόλου των δασικών οικοσυστημάτων. Μας υπενθυμίζει την ανάγκη να δράσουμε ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί ώστε να αποφύγουμε τις αρνητικές συνέπειες της καταστροφής των δασών, οι οποίες εκφράζονται απειλητικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή. Ανθρωπογενείς αιτίες που υποβαθμίζουν τα δάση μας είναι οι πυρκαγιές, οι λαθροϋλοτομίες, οι εκχερσώσεις, η παράνομη θήρα κλπ. Τα δάση προστατεύονται και βελτιώνονται όταν τα διαχειριζόμαστε με βάση την αρχή της αειφορίας των πολλαπλών λειτουργιών τους. Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα δασοπονίας, το Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Π.Ε. «ΤΟ ΔΑΣΟΣ» που συντονίζεται από το Κ.Π.Ε. Μουζακίου αλλά και το αισθητικό δάσος “Γεωργίου Καραϊσκάκη” του Δ.Δ. Μαυροματίου θέλουμε, με το παρόν κείμενο, να συμβάλλουμε κατά τι, ξαναθυμίζοντας το αυτονόητο: «Ότι,δηλαδή, το δάσος και το φυσικό περιβάλλον είναι κοινό αγαθό που οφείλουμε να το προστατεύουμε, για να το παραδώσουμε σε καλύτερη κατάσταση στις ερχόμενες γενιές. Ακόμα μεγαλύτερη πρέπει να είναι η προσπάθειά μας σήμερα αφού η οικονομική κρίση αποτελεί αρνητικό παράγοντα».
ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΔΑΣΗ
Ως Αισθητικά Δάση (Ν.Δ.996/71(Άρθρο 3, Παρ.2) χαρακτηρίζονται δάση ή φυσικά τοπία που έχουν ιδιαίτερη αισθητική, οικολογική, υγιεινή και τουριστική σημασία και επιβάλλεται η προστασία της χλωρίδας, πανίδας και του ιδιαίτερου φυσικού κάλους. Τα Αισθητικά Δάση έχουν θεσμοθετηθεί βάσει της δασικής νομοθεσίας και περιλαμβάνουν δασικά τοπία με ιδιαίτερο αισθητικό και οικολογικό ενδιαφέρον, που έχουν σκοπό εκτός από την προστασία της φύσης να δώσουν την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει και να απολαύσει το φυσικό περιβάλλον με διάφορες δραστηριότητες αναψυχής. Σ αυτά απαγορεύεται το κυνήγι, η βοσκή, η συλλογή φυτών, η υλοτομία και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες που συντελούν στην αλλοίωση και καταστροφή του ιδιαίτερου φυσικού περιβάλλοντός τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι επισκέπτες μπορούν να εισέρχονται στους χώρους αυτούς ακολουθώντας ορισμένους κανόνες και σε συγκεκριμένες ώρες (απαγορεύεται π.χ. η είσοδος πριν την ανατολή του ήλιου και μετά τη δύση)?. Για την προστασία, οργάνωση και βελτίωση των αισθητικών δασών λαμβάνονται μέτρα και εκτελούνται έργα, σύμφωνα με τα ισχύοντα για τις περιφερειακές ζώνες των εθνικών δρυμών και άλλων προστατευομένων περιοχών. Τα Αισθητικά δάση, λοιπόν, είναι μια κατηγορία προστατευόμενων φυσικών περιοχών που ο σκοπός ύπαρξης τους είναι η ανθρώπινη αναψυχή και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Η βλάστηση, η ομορφιά του τοπίου, η ύπαρξη αξιόλογης χλωρίδας και πανίδας , οι γεωμορφολογικοί σχηματισμοί, τα στάσιμα ή ρέοντα ύδατα είναι μεγάλης αξίας και προσφέρονται για αναψυχή. Τα δάση αυτά μπορεί να περιέχουν και σπάνια είδη, ενδημικά είδη ή είδη που απειλούνται με εξαφάνιση. Τα δάση αυτά διαμορφώθηκαν και για να ικανοποιούν τις ανάγκες των επισκεπτών για αναψυχή. Ως Αισθητικά Δάση έχουν χαρακτηριστεί 19 περιοχές στην Ελλάδα, με συνολική έκταση 331.093,5 στρέμματα ή 33.109,5 εκτάρια ή 331,1 τ. χμ . Σύμφωνα με τα ψηφιοποιημένα όρια, η συνολική χερσαία έκταση των Αισθητικών Δασών αντιστοιχεί στο 0,24% της έκτασης της χώρας. Το θαλάσσιο τμήμα τους καταλαμβάνει έκταση ίση με 9,8 εκτάρια. Το μεγαλύτερο αισθητικό δάσος στη χώρα μας είναι το μικτό Δάσος Kισσάβου, με έκταση 16.000 ha και το μικρότερο το Φοινικόδασος του Bάι με 20ha.
Στη Στερεά Ελλάδα υπάρχουν 3 αισθητικά δάση, στη Θεσσαλία 7, στην Ήπειρο 2, στη Μακεδονία 1, και 1 στα σύνορα Θράκης Μακεδονίας, στην Πελοπόννησο 4 και 1 στην Κρήτη.
| α/α | Πινάκας με τα Αισθητικά Δάση
της Ελλάδας
|
Εμβαδόν (εκτάρια) | Π. Δ
ΦΕΚ |
| 1 | Φοινικόδασος Βάι Σητείας Λασιθίου Κρήτης
Περιοχή με μοναδική στην Ελλάδα φυτοκοινωνία φοινίκων συγκροτημένη σε δάσος με ιδιαίτερη αισθητική και επιστημονική σημασία. Έχει χαρακτηριστεί και ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (Φ.Ε.Κ. 666 Β/70) |
20 | 121-21/7/1973
170/Α/1973 |
| 2 | Δάσος Καισαριανής Αττικής
Περιοχή γύρω από την Ι.Μ. Καισαριανής που αναδασώθηκε με πεύκα, κυπαρίσσια και άλλα φυτικά είδη. |
640 | 91 Ι 22-1-1974
31/Α/1974 |
| 3 | Κοιλάδας Τεμπών Λάρισας
Περιοχή της κοιλάδας του ποταμού Πηνειού με εντυπωσιακή γεωμορφολογία και φυσικό κάλλος, καθώς και πλούσια βλάστηση με πλατάνια, ιτιές και άλλα φυτικά είδη. ‘Έχει χαρακτηριστεί και ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (Φ.Ε.Κ. 648 Β / 68). |
1.762 | 92 Ι 22-1-1974 31/ΤΑ/1974 |
| 4 | Αγ. Γεωργίου – Καραϊσκάκη Καρδίτσας
Περιοχή με βελανιδιές, πουρνάρια γαύρους και αρκετά βότανα. Εδώ βρίσκεται η σπηλιά που γεννήθηκε ο Καραϊσκάκης καθώς και ιστορικό μοναστήρι. |
252 | 93 l 22-1-1974 31/ΤΑ/1974 |
| 5 | Δάσος Πευκιάς Ξυλοκάστρου Κορινθίας
Παραθαλάσσιο δάσος χαλεπίου πεύκης με ιδιαίτερη οικολογική, αισθητική, υγιεινή και τουριστική σημασία. |
27,5 | 198 / 12-3-1974 31/Α/1974 |
| 6 | Περιαστικό Δάσος Ιωαννίνων
Λοφώδης περιοχή δυτικά της πόλης των Ιωαννίνων που αναδασώθηκε με πεύκα και άλλα δασικά είδη. |
86 | 837 / 6-11-1976 306/ΤΑ/1976 |
| 7 | Δάσος Χειμάρρων Σελεμνού και Χαράδρων
περιοχής λεκανών απορροής πανεπιστημίου Πατρών. Δασωμένες και άλλες εκτάσεις πάνω (ΝΑ) από την Πανεπιστημιούπολη Πατρών. |
1.850 | 277 Ι 28-3-1974 99/Α/1974 |
| 8 | Δάσος Φαρσάλων Λάρισας
Άλσος με πεύκα και κυπαρίσσια πάνω (νότια) από την πόλη των Φαρσάλων. |
34,5 | 24-2-1977 103/Δ/1977 |
| 9 | Δάσος Στενής Εύβοιας
Μεγάλα δάση με έλατα, καστανιές, πεύκα και άλλα δασικά είδη στο βουνό Δίρφη. Εξαίρετο φυσικό περιβάλλον. |
674 | 24-2-1977 108/Δ/1977 |
| 10 | Δρυοδάσος Μογγοστού Κορινθίας
Δασική περιοχή με πεύκα, δρύες και αείφυλλα πλατύφυλλα, δυτικά των χωριών Σούλι και Βάλτος του Ν. Κορινθίας. |
520 | 5-5-1977 175/Δ/1977 |
| 11 | Δασικό Σύμπλεγμα Όσσας Λάρισας
Μεγάλα δάση και δασικές εκτάσεις με έλατα, οξιές, καστανιές, δρύες, φιλύρες, και άλλα δασικά είδη στο βουνό ‘Οσσα (Κίσσαβος). |
16.900 | 5-5-1977
175 Δ/77 444 /29-8-1985 160 Α/85 και 5 Α/86). 175/Δ/1977, 160/Α/1985 |
| 12 | Παραλιακό Δάσος Νικοπόλεως Μύτικα Πρέβεζας
Παραλιακό δάσος με πεύκα και ευκαλύπτους. |
66 | 5-5-1977 183/Δ/1977 |
| 13 | Δάση Νήσου Σκιάθου Μαγνησίας
Όλες οι δασικές εκτάσεις της Σκιάθου που καλύπτονται με χαλέπιο πεύκη και αείφυλλα πλατύφυλλα, καθώς και το θαυμάσιο δάσος των Κουκουναριών. |
3.000 | 13-6-1977248/Δ/1977 |
| 14 | Στενά Νέστου Καβάλας – Ξάνθης
Στενή λωρίδα της κοιλάδας του ποταμού Νέστου, μεταξύ των χωριών Τοξότες Ξάνθης και Παράδεισος Καβάλας, με εντυπωσιακά γεωμορφολογικά στοιχεία και πλούσια χλωρίδα και πανίδα |
2.380 | 11-7-1977
283/Δ/1977 |
| 15 | Δάσος Εθνικής Ανεξαρτησίας Καλαβρύτων Αχαϊας
Δασική περιοχή με έλατα και αείφυλλα πλατύφυλλα που περιβάλλει την πόλη των Καλαβρύτων. |
1.750 | 29-9-1977
404/Δ/1977 |
| 16 | Περιαστικό δάσος Τιθορέας Φθιώτιδας
Δασική έκταση με ποικίλη βλάστηση πάνω (Ν-ΝΔ-Δ) από το χωριό Τιθορέα μέχρι τη σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου. |
200 | 13-2-1979
125/Δ/1979 |
| 17 | Δάση Αμυγδαλέων Καβάλας
Αναδασωμένη περιοχή με πεύκα και κυπαρίσσια που περιβάλλει την πόλη της Καβάλας. |
2.216 | 1-10-1979
606/Δ/1979 |
| 18 | Δάσος Λόφων Κάστρου και Αηλιά Τρικάλων
Περιοχή που αναδασώθηκε με πεύκα και κυπαρίσσια. Λόφοι Πρ. Ηλίας (239,7 στρέμματα) και Κάστρο (39,8 στρέμματα) μέσα στην πόλη των Τρικάλων. |
28 | 1-10-1979
609/Δ/1979 |
| 19 | Δρυοδάσος Κουρί – Αλμυρού Μαγνησίας
Δάσος αυτοφυών δρυών μεταξύ Αλμυρού – Κρόκιου – Ευξεινούπολης. |
100 | 356/15-4-1980
99/Α/1980 |
Αισθητικό Δάσος «Γ. Καραϊσκάκη»
Γενικά
Το αισθητικό δάσος “Γεωργίου Καραϊσκάκη” [ Π.Δ. 198\12-3-1974.ΦΕΚ 70 ΑΙ 74] εκτείνεται στις ανατολικές απολήξεις προς τη Θεσσαλική πεδιάδα της Νοτίου Πίνδου και ειδικότερα στις δυτικές προσβάσεις της κορυφογραμμής «Κρανιώτη» των Αγράφων.
Βρίσκεται (πάνω από το Δ.Δ. Μαυροματίου του Δήμου Μουζακίου) Δυτικά της πόλης της Καρδίτσας και Νοτιοδυτικά της Κωμόπολης Μουζακίου σε απόσταση 30 περίπου χιλιομέτρα από την πρώτη (Καρδίτσα) και 2 περίπου χιλιόμετρα από τη δεύτερη (Μουζάκι), το οποίο απέχει από την πόλη των Τρικάλων 19 χιλιόμετρα. Περιβάλλεται σε μεγάλο μέρος από χαρακτηριστικές ράχες με βραχώδεις κατά θέσεις εξάρσεις: Κακαβάκια – Ορνοφωλιά – Αχνός και Λούτσα – Κορακοφωλιά- Προφήτης Ηλίας και άλλες. Διασχίζεται από δύο παράλληλα σχεδόν ρέματα (Μέγα ρέμα και ρέμα Αγ. Γεωργίου) με κατεύθυνση δυτική, τα οποία καταλήγουν στον ποταμό Πάμισο, παραπόταμο του Πηνειού.
Υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Μουζακίου και συγκεκριμένα στο Δ.Δ. Μαυροματίου ενώ δασικά στο Δασαρχείο Μουζακίου.
Το δάσος της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου- Καραϊσκάκη, όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στοιχεία των αρχείων της Μονής και αυτών του Δασαρχείου Μουζακίου, κατέχεται και νέμεται από την παραπάνω Μονή από αμνημονεύτων χρόνων και διαχειρίζεται κατόπιν σχετικών διαταγών του Υπουργείου Γεωργίας θεωρούμενο ως διακατεχόμενο, αφού απόφαση αναγνώρισης της ιδιοκτησίας αυτού δεν υπάρχει. Το δάσος Καραϊσκάκη –ένα από τα δεκαεννέα (19) αισθητικά δάση της πατρίδας μας έχει χαρακτηριστεί ως αισθητικό από το υπουργείο Γεωργίας από το 1974 και προστατεύεται σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία.
ΧΛΩΡΙΔΑ
Το αισθητικό δάσος “Γεωργίου Καραϊσκάκη” έχει έκταση 2520 στρέμματα με μεικτή βλάστηση και ανήκει στην παραμεσογειακή ζώνη βλάστησης.
Αποτελείται από βλάστηση αείφυλλων και φυλλοβόλων πλατύφυλλων ειδών όπως βελανιδιές, γαύρος, πουρνάρι, φιλύκι, οστρυά, σφεντάμι, κουμαριά, καστανιά, φράξος, άγριογκορτσιές, πλατάνια,ιτιές κοντά στα ρέματα, κλπ.
Κυρίαρχα δέντρα οι βελανιδιές και τα πουρνάρια ενώ παλιότερα υπήρχαν και πολλές κουμαριές. Σήμερα ελάχιστες απέμειναν. Αξίζει να γνωρίζουμε ότι, ανάμεσα στα διάφορα είδη βελανιδιάς, εδώ βρίσκουμε και τη σπάνια Βελανιδιά Αιγκύλωψ [Quercus Aegilopw.]. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της βελανιδιάς είναι τα μεγάλα βελανίδια.
Η περιοχή ήταν γνωστή επίσης από την αρχαιότητα για την πλούσια ποικιλία των βοτάνων της. Σύμφωνα με την ιστορία ο Ασκληπιός, ο θεός της Ιατρικής, από τη διπλανή αρχαία πόλη της Τρίκκης, τα σημερινά Τρίκαλα, και από δω μάζευε βότανα για να φτιάχνει φάρμακα για τους ασθενείς του.
Σημειώνουμε ότι πολύ κοντά βρίσκεται και η Αρχαία Ιθώμη όπου σύμφωνα με τη μυθολογία η βασίλισσα Ιθώμη είχε δημιουργήσει πανέμορφο κήπο με όλα τα λουλούδια της περιοχής.
ΠΑΝΙΔΑ
Το αισθητικό δάσος “Γεωργίου Καραϊσκάκη” λόγω της μορφολογικής και τοπογραφικής διαμόρφωσης της περιοχής, των κλιματικών συνθηκών, της εμφάνισης σε διάφορες θέσεις πηγών και της συνεχούς ροής του Μεγάλου ρέματος, που το διασχίζει, αλλά και της ποικίλης δασικής δενδρώδους, θαμνώδους και ποώδους βλάστησης αποτελεί πολύ καλό βιότοπο για τη διατροφή και ανάπτυξη των πτερωτών όσο και των τριχωτών θηραματικών ζώων όπως λαγός, πέρδικα, αγριοπερίστερο, ζαρκάδι κλπ.
ΣΠΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ
Εδώ βρίσκεται και η περίφημη σπηλιά του «Καραϊσκάκη», όπου σύμφωνα με την ιστορική παράδοση γεννήθηκε, το 1782, ο μεγάλος ήρωας της Ελληνικής επανάστασης Γεώργιος Καραϊσκάκης.
ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ
Υπάρχουν αρκετά μονοπάτια μέσα στο αισθητικό δάσος τα οποία μπορεί κανείς να περπατήσει. Πολύ ενδιαφέρον και για το λόγο ότι έχει γίνει ολοκληρωμένη μελέτη και παρέμβαση από το Δήμο Μουζακίου, είναι το μονοπάτι που ακολουθεί τη διαδρομή: «Ποταμός Πάμισος – ρέμα Αγ. Γεωργίου – πηγή Ζωοδόχου Πηγής – Ι. Μ. Αγ. Γεωργίου».
Το μονοπάτι αυτό διαμορφώθηκε ύστερα από πρόταση της Παιδαγωγικής Ομάδας του Κ.Π.Ε. Μουζακίου προς το Δήμο Μουζακίου. Μετά τη σύνταξη της απαραίτητης μελέτης, τον Αύγουστο του 2000, το έργο ολοκληρώθηκε και πέρα από την Περιβαλλοντική ενημέρωση – εκπαίδευση μαθητών και εκπαιδευτικών που επισκέπτονται το Κ.Π.Ε. Μουζακίου προσφέρεται και για αναψυχή των κατοίκων της περιοχής και των επισκεπτών της.
ΜΕΓΑ ΡΕΜΑ – ΡΕΜΑ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ – ΠΗΓΕΣ
Εντυπωσιακά και τα δύο μεγάλα ρέματα που διασχίζουν το αισθητικό δάσος. Το Μέγα ρέμα είναι χαρακτηρισμένο εδώ και αρκετά χρόνια ως εκπαιδευτικός χώρος για αρχαρίους στο σπορ αναρρίχησης. Εκτός από τα δύο ρέματα υπάρχουν και αρκετές φυσικές πηγές με πιο χαρακτηριστικές τις εξής:
Α. Πηγή μέσα στο χώρο της Μονής Αγίου Γεωργίου
Β. Πηγή Ζωοδόχου Πηγής
Γ. Πηγή Στεφανή.
ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Μέσα στο αισθητικό δάσος βρίσκεται και το πολύ γνωστό στην ευρύτερη περιοχή μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου με την πλούσια ιστορία του. Αποτελεί θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Εδώ και λίγα χρόνια η Μονή έχει αποκτήσει ξανά αρκετή κίνηση αφού έχουν εγκατασταθεί και το υπηρετούν αρκετές Μοναχές.
ΘΕΑ
Μοναδική είναι η θέα από διάφορα σημεία του αισθητικού δάσους και κυρίως από τις ράχες και τα εντυπωσιακά βράχια με το ιδιαίτερο γεωμορφολογικό ανάγλυφο με τους εντυπωσιακούς σχηματισμούς.
Θεσσαλική πεδιάδα, Όλυμπος, Χάσια, Μετέωρα, Περτούλι, Αργιθέα, Άγραφα, Πάμισος κλπ έχουν τη δική τους χάρη από το μπαλκόνι ετούτο.
Είναι υπόθεση όλων μας να προστατεύουμε και να αναδεικνύουμε τέτοιες περιοχές αφού τόσα καλά έχουν να μας προσφέρουν.
Γραμμένος Κώστας Μέλος Π.Ο. Κ.Π.Ε. Μουζακίου
