Η Θεσσαλία δέχτηκε ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα στην σύγχρονη ιστορία της. Οι ευθύνες είναι αναγκαίο να αποδοθούν δίκαια και μάλιστα το συντομότερο δυνατόν σε όσους διοικούν και κυβερνούν τις τελευταίες δεκαετίες.Το πρόβλημα όμως για τη Θεσσαλία μόνο με την απόδοση ευθυνών δυστυχώς δεν θα λυθεί και σύντομα οι πλημμύρες θα επανέλθουν. Το πρόβλημα είναι πολύπλοκο και μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Θα προσπαθήσω επιγραμματικά να περιγράψω τη βάση της λύσης του.
Συγκεκριμένα η Θεσσαλία διαθέτει εγκεκριμένα σχέδια διαχείρισης των υδάτων του υδατικού διαμερίσματος Θεσσαλίας, τα οποία, σε σχέση με το θέμα των πλημμυρών, προβλέπουν ένα πλήθος έργων ταμίευσης ή πιο απλά φράγματα και λίμνες, αποθήκευσης των απορροών από τα ορεινά, πέριξ του κάμπου (π.χ. Μουζάκι, Σκοπιά Φαρσάλων, Πύλη, Νεοχώρι, Ελασσόνα, Πηλιοκ.α). Ενδεχομένως έπειτα από νέες μελέτες που θα λαμβάνουν υπόψη τα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής να απαιτούνται και νέα φράγματα (πχ Καλεντζή, Καράμπαληκλπ) πέραν των όσων ήδη προβλέπονται.
Τα έργα αυτά εάν υπήρχαν θα συγκρατούσαν, κατά την ώρα των πλημμυρών, σημαντικές ποσότητες υδάτων, περιορίζοντας έτσι τις καταστροφικές συνέπειες. Για να το πω απλά το νερό της καταιγίδας πρέπει να το συγκρατήσεις με μεγάλους ταμιευτήρες (φράγματα – λίμνες) ώστε να μην πλημμυρίσει τον κάμπο όπως γίνεται σήμερα.
Το μόνο σημαντικού όγκου έργο ταμιευτήρας που υπάρχει σήμερα είναι η λίμνη Σμοκόβου. Το συγκεκριμένο έργο περιόρισε την πλημμύρα στο δήμο Σοφάδων σε αυτό το ακραίο φαινόμενο σε σχέση με άλλες περιοχές, αποδεικνύοντας στην πράξη πως τα φράγματα και οι ταμιευτήρες μεγάλου όγκου προστατεύουν από πλημμύρες.
Για όλα αυτά τα έργα η Πολιτεία, εδώ και πολλά χρόνια, αρχικά επέδειξε ένα ενδιαφέρον, εκπονήθηκαν κατά καιρούς μελέτες και δόθηκαν αρκετές υποσχέσεις υλοποίησής τους, συμπεριλαμβανομένων των Κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ.
Αξίζει να τονιστεί ότι, ως έργα ωφέλιμα και για άλλους σκοπούς (ύδρευση, άρδευση, αντιπλημμυρικά, περιβάλλον, ενέργεια κ.λ.π.), οι επενδύσεις σε αυτά θα είχαν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για τη Θεσσαλία.
Και όμως καμιά Κυβέρνηση έως σήμερα δεν ενήργησε, εάν όχι για κατασκευή, τουλάχιστον για την ολοκλήρωση (ή και επικαιροποίηση) μελετών και γενικά την ωρίμανση των έργων, ώστε αυτά να είναι έτοιμα για ένταξη και χρηματοδότηση στην πρώτη ευκαιρία.
Σε αυτά τα έργα θα συμπεριλάβω και τα έργα του Αχελώου (Μεσοχώρα, Συκιά κλπ) που είναι εξίσου σημαντικά για τη Θεσσαλία και την Ελλάδα, καθώς για αυτά πέρα από τα παραπάνω ζητήματα υπάρχουν και «οικολογικές ανησυχίες» (όχι όμως όπως εύλογα θα περίμενε κανείς για την ερημοποίηση της Θεσσαλίας) από ελάχιστους που προέρχονται από συγκεκριμένο πολιτικό χώρο και οι οποίοι με δικαστικές πρόσφυγες συνεχώς κολλούν τα έργα στο ΣΤΕ και όπως έχουν δηλώσει «αν μπορούσαν θα τα γκρέμιζαν». Τονίζω πως τα έργα αυτά δεν σχετίζονται με τις πλημμύρες στην Θεσσαλία. Τα έργα αυτά αποσκοπούν κυρίως στην ασφάλεια της Θεσσαλίας από ξηρασίαλόγω του τεράστιου υδατικού ελλείμματος που παρουσιάζει και το οποίο δεν καλύπτεται από τους υπόλοιπους μικρούς ταμιευτήρες .
Για να είμαι δικαίως μετά τον Ιανό το μοναδικό έργο από τα παραπάνω που σήμερα έχει εξαγγελθεί και δημοπρατηθεί από την παρούσα κυβέρνηση είναι ο πολύ σημαντικός ταμιευτήρας Ενιπέα (Σκοπιάς) Φάρσαλων, με τεράστια αντιπλημμυρική, οικολογική, αρδευτική και υδρευτική σημασία, χωρίς όμως να έχει κατασκευαστεί.
Αυτό σημαίνει ότι, αφενός και στην επόμενη περίπτωση πλημμυρικών φαινομένων οι άμυνες που θα διαθέτουμε θα είναι και πάλι περιορισμένες, αφετέρου οι αγρότες στη Θεσσαλία θα συνεχίζουν τις αρδεύσεις, εξαντλώντας τα μόνιμα υπόγεια αποθέματα νερού και προκαλώντας τεράστια οικολογική καταστροφή.
Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι κυβέρνηση και αντιπολίτευση οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους στο βαθμό που τους αναλογεί για την έλλειψη πολιτικής βούλησης και αποτελεσματικότητας στην ενιαία και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των υδατικών προβλημάτων της Θεσσαλίας.
Απαιτείται να αντιμετωπιστεί σφαιρικά το θέμα των πλημμυρών και γενικά της υδατικής ασφάλειας, που έχει και άλλες μορφές (π.χ. κίνδυνος παρατεταμένης ξηρασίας/λειψυδρίας), που οι επιπτώσεις τους θα είναι ίσως μεγαλύτερες.
Η Θεσσαλία χρειάζεται άμεσα έργα ουσίας δηλαδή ταμιευτήρες με διαδικασίες έκτακτου ανάγκης – fasttrack ακολουθώντας διαφανείς και ορθά επιστημονικούς κανόνες.
Απαιτείται σήμερα κυβέρνηση και αντιπολίτευση να συμφωνήσουν σε ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο πρόγραμμα φραγμάτων-λιμνών και διαχείρισης υδάτων όπως έχουμε επισημάνει πολλές φορές ως Τεχνικό Επιμελητήριο Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας για την θωράκιση της Θεσσαλίας τόσο από τις πλημμύρες όσο και από τη λειψυδρία.
Τέλος απαιτείται η ύπαρξη ενός ολοκληρωμένουmasterplan που να αποτελείεπιτελικόεργαλείοανεξάρτητα ποιος βρίσκεταιεπικεφαλής της διοίκησης, με διαρκήπροσπάθειαωρίμανσης των έργων πρώτηςπροτεραιότητας και εξασφάλισηςχρηματοδότησης.
Κλείνω λοιπόν με ένα μόνο αίτημα που απαιτείται περισσότερο από ποτέ όλοι οι Θεσσαλοί να ζητάμε επιτακτικά από την πολιτεία:
«Φράγματα ζωής» για τη Θεσσαλία ώστε να έχουμε:
- Καλύτερη αντιμετώπιση πλημμυρών,
- Καλύτερη δυνατότητα Πυρόσβεσης και προστασία του περιβάλλοντος,
- Υδατική ασφάλεια για ύδρευσης,
- Επισιτιστική ασφάλεια μέσω άρδευσης καλλιεργειών,
- Ενεργειακή ασφάλεια μέσω υδροηλεκτρικών,
- Τουρισμό – Δραστηριότητες
Υγ1. Θερμά συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων και κουράγιο σε όλους τους πληγέντες.
Υγ2: Θερμές ευχαριστίες σε όλους τους εθελοντές και διασώστες που αποτελούν πηγή έμπνευσης.
Γράφει ο Τσιώνας Βασίλειος, Τοπογράφος μηχανικός ΕΜΠ, Πρόεδρος αντιπροσωπείας Τεχνικού Επιμελητήριου Ελλάδος Κεντρικής & Δυτικής Θεσσαλίας
