Πλήθος κόσμου γέμισε ασφυκτικά την αίθουσα Αφροδίτη του Ξενοδοχείου Κιέριον, όπου είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν σημαντικούς ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης να μιλούν για το περιεχόμενο του βιβλίου της συγγραφέα Σόνιας Κοζιού.
Ο Δημάρχος Καρδίτσας Φώτης Αλεξάκος στην αρχή της εκδήλωσης- παρουσίασης του βιβλίου της Σόνιας Κοζιού, ανάμεσα στα άλλα τόνισε τα παρακάτω:
Αγαπητοί συμπολίτες και συμπολίτισσες απόψε μας δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουμε ένα βιβλίο για την παραδοσιακή μουσική του τόπου μας μέσα από την οπτική του φύλου και μια σπουδή για το φύλο με επίκεντρο τη μουσική. Πρόκειται για το βιβλίο με τίτλο: «Από το χοροστάσι στην πίστα -Φύλο και παραδοσιακή μουσική στην περιοχή της Καρδίτσας» της Φιλολόγου-Μουσικολόγου Σόνιας Κοζιού Δρ Εθνομουσικολογίας , εκδ. πεδίο.
Ο Δήμος Καρδίτσας ευαισθητοποιημένος σε θέματα πολιτισμού προσπαθεί να ενθαρρύνει και να βοηθά τους ανθρώπους που συμβάλλουν στο ανέβασμα του πνευματικού και πολιτιστικού επιπέδου του τόπου μας. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτιστικής πολιτικής του Δήμου εντάσσεται και αποψινή εκδήλωση.
Θα ήθελα να συγχαρώ τη συγγραφέα και να τις ευχηθώ καλοτάξιδο το βιβλίο της, το οποίο εμπλουτίζει την ελληνική βιβλιογραφία της χώρας μας, η οποία δυστυχώς είναι πολύ φτωχή, αφού ελάχιστοι έχουν ασχοληθεί με την παρουσία της γυναίκας στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του τόπου μας. Εξάλλου και η Σόνια, από ό,τι διαπίστωσα, στην ξένη βιβλιογραφία στηρίχθηκε.
Τη σκυτάλη πήρε ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ευάγγελος Αυδίκος ο οποίος έκανε μια ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη παρουσίαση, λέγοντας τα εξής:
H συγγραφέας προτάσσει στο πρώτο κεφάλαιο αλλά και διαχέει στα υπόλοιπα ως ερμηνευτικά εργαλεία πολλές έννοιες(έννοια πρακτικής, επιτέλεση, ηγεμονία), που μπορούν να παγιδεύουν την ανάλυση και να σκληρύνουν την υφή της γραφής. Η Κοζιού το αποφεύγει αυτό χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Θα μπορούσε κάποιος να σταθεί σ’ αυτό επιχειρώντας μια ανάλυση της εθνογραφικής γραφής της. Επί του παρόντος περιορίζομαι στην επισήμανση ότι τα βιώματα με τα οποία ζυμώνει τον επιστημονικό της λόγο ενεργούν ως κανονιστικές αρχές. Δεν της επιτρέπουν, με άλλα λόγια, να παρασυρθεί από το χτίσιμο ενός θεωρητικού γυάλινου πύργου, που θα ήταν ξένο προς τα βιώματά της αλλά και στον πυρακτωμένο λόγο των αφηγητριών της.
Φύλο και παραδοσιακή μουσική στην περιοχή της Καρδίτσας είναι ο υπότιτλος του βιβλίου της Κοζιού. Αποτελεί το θεωρητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εγκιβωτίζει την προσπάθειά της να κατανοήσει τον πολιτισμό της υπαίθρου , το λαϊκό πολιτισμό, μέσα από την οπτική των γυναικών. Για το λόγο αυτό αφιερώνει το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου(Εισαγωγή-Μελετώντας το φύλο) σε μια διερεύνηση του τρόπου που εντάχθηκε η γυναίκα στις πρώτες μελέτες. Ουσιαστικά, στη συγκεκριμένη περιήγηση στις μελέτες αυτές απεικονίζεται η ιστορία της επιστημονικής σκέψης να κατανοήσει τον πολιτισμό αλλά και να προτείνει τρόπους έρευνας, που συχνά εγκλώβισαν τους μελετητές σε μονομερείς αναπαραστάσεις, στις οποίες οι γυναίκες κινούνταν σ’ ένα συγκεκριμένο χώρο(ιδιωτικός, σπίτι) κι η συμπεριφορά τους οριζόταν από αρνητικές έννοιες(ντροπή κι επικίνδυνη η γυναικεία σεξουαλικότητα), όταν παραβίαζε τους κανόνες που άλλοι έθεταν.
Από το χοροστάσι στην πίστα είναι ο κύριος τίτλος του βιβλίου της Κοζιού. Με άλλα λόγια, επικεντρώνεται στην εξελικτική πορεία του πολιτισμού της ελληνικής περιφέρειας χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τη σχέση της γυναίκας με το τραγούδι. Χρησιμοποιεί την ιστορία τεσσάρων γυναικών για να βάλει το νυστέρι της βαθιά στο σώμα της υπαίθρου απελευθερώνοντας τις γυναικείες φωνές που μεταφέρουν την αθέατη συνεισφορά των γυναικών στη δημιουργία και την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών.
Ο συγγραφέας-δημοσιογράφος Μηνάς Βιντιάδης παίρνοντας το λόγο στη συνέχεια σε συνεργασία με τη σπουδαία ηθοποιό Δήμητρα Χατούπη που διάβαζε κομμάτια, όπως ακριβώς τα μετέφεραν στη συγγραφέα οι πρωταγωνίστριες του βιβλίου, έκανε μια εξαιρετική παρουσίαση.
Πρώτα πρώτα θα σας παρακινήσω να ξεχάσετε ότι βρισκόμαστε σ’ αυτή την πολυτελή αίθουσα. Φανταστείτε μια πίστα από δεμάτια σανό, φωτάκια, μουσικοί, και μια γυναίκα.
Πόσο συγκινητικό είναι να κρατάς στα χέρια σου ένα βιβλίο, το οποίο τύποις είναι διδακτορική διατριβή μιας φοιτήτριας, αλλά στην ουσία, είναι η διαμορφωμένη, πια, κοσμοθεωρία ενός κοριτσιού που έγινε γυναίκα, ζώντας σ’ αυτή την πόλη, σ’ αυτή την περιοχή. Μεγάλωσε μέσα στη μουσική και τον χορό, την παράδοση και τη φιλοσοφία της Θεσσαλίας. Στην αρχή μόνο χόρευε, μετά άρχισε να παίζει της μουσικές της, ύστερα να διδάσκει τα παιδιά, όχι μόνο τη θεωρία, αλλά και την αισθητική αξία της Λαογραφίας αυτής της γης. Γιαγιάδες, μανάδες, θείες την μπόλιασαν με την αγάπη για τον λαϊκό Πολιτισμό της Καρδίτσας και της Θεσσαλίας .
Συνήθως τα επιστημονικά βιβλία, αδικούνται ως προς τη δημοφηλία τους, σπάνια γίνονται ευπώλητα, «μπεστ σέλερ», όπως λέμε οι Νεοέλληνες. Συνήθως χρησιμεύουν ως πηγές για τους επόμενους επιστήμονες που θα ασχοληθούν με συναφή θέματα.
Ο δικός μου προορισμός απόψε, είναι να σας πείσω, ότι αυτό το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί ως ένα απολαυστικό μυθιστόρημα. Γι’ αυτό θα αξιοποιήσω και τις τρεις μου ιδιότητες: Του αναγνώστη, του συγγραφέα και του δημοσιογράφου.
– ΩΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ: Απόλαυσα αυτό το βιβλίο. Αν και, όπως είπαμε, έχει τη δομή και ακολουθεί τους κανόνες ενός επιστημονικού έργου, με αναφορές σε Έλληνες και ξένους επιστήμονες, με πολλές υποσημειώσεις και παραπομπές, συνολικά, όταν ολοκλήρωσα την ανάγνωση, είχα την αίσθηση ότι τέλειωσα ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα. Όχι μόνο γιατί οι ηρωίδες της Σόνιας Κοζιού – η Αναστασιά, η Παναγιώτα, η Αλεξάνδρα και η Κατερίνα- είναι πολύ δυνατές περσόνες, αλλά και γιατί οι εικόνες, οι πληροφορίες, τα τραγούδια, τα έθιμα, ο τρόπος γραφής, όλα μαζί, συγκροτούσαν ένα άρτιο αποτέλεσμα. Οι γυναίκες αυτές αφού βιώνουν δύσκολα παιδικά χρόνια, κάνουν έναν δύσκολο γάμο, γεννούν κάτω από αντίξοες συνθήκες, και όσες τολμούν να κάνουν ένα αντισυμβατικό επάγγελμα αντιμετωπίζουν βία, ειρωνεία, απαξίωση. Οι τέσσερις ιστορίες της Σ.Κ είναι τόσο απλές, όσο και συγκλονιστικές. Οι τραγουδίστριες αυτές δεν είναι η Σωτηρία Μπέλου ή η Δανάη Στρατηγοπούλου ή η Γιώτα Λύδια.
Ως αναγνώστης δεν διάβασα μόνο δυνατές εξομολογήσεις, δεν έμαθα πράγματα που δεν τα ήξερα, αλλά άκουσα, κιόλας, υπέροχα τραγούδια που ως μη Θεσσαλός, αγνοούσα.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να κάνω και στη Γυναικεία Ματιά, τη Γυναικεία Γραφή. Το βιβλίο είναι μια ωδή στην αδικημένη γυναίκα, την αδικημένη τραγουδίστρια, δύσκολο το έργο της συγγραφέως
Οι τίτλοι, συνήθως, αδικούν μερικά βιβλία.
-ΩΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Ζήλεψα τον αυθορμητισμό της, τον σε πρώτη ανάγνωση αντισυμβατικό τρόπο σύνθεσης του βιβλίου της : Υπήρχε αφηγήτρια; Ναι, η ίδια η συγγραφέας. Συχνά πυκνά, γράφοντας σε α΄ πρόσωπο, έμπαινε σφήνα στις αφηγήσεις των γυναικών της.
Η ίδια μιλάει για τις βιοϊστορίες των ηρωίδων της, αφήγηση ζωής δηλαδή, με δεδομένα από άλλες πηγές. Παρεμβάλλονται ημερολόγια, οπτικοακουστικά ντοκουμέντα, σχόλια, τραγούδια. Για να σας βοηθήσω στην ανάγνωση, πρέπει να διευκρινίσω ότι στις βιοϊστορίες αναπαριστάται μια πλευρά του πολιτισμού ή της Ανθρωπολογίας, στην οποία δεν είχε δοθεί η δέουσα προσοχή.
Και τι προσοχή να δείξει η ανδροκρατούμενη κοινωνία σε τέσσερις άσημες γυναίκες ; Η αρχή του βιβλίου δίνει το στίγμα.
Κεντρικές ηρωίδες 4 γυναίκες, ή μήπως 14, ή 114;
-ΩΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ, πρέπει να ρωτήσω μερικά πράγματα τη συγγραφέα. Η καχυποψία
Α, και να μην το ξεχάσω, για τις γυναίκες αναγνώστριες: θα νιώσετε περήφανες που είστε γυναίκες.
Για τους άντρες αναγνώστες: Θα αγαπήσετε πιο πολύ, τη γιαγιά, τη μάνα, την αδελφή και την κόρη σας!
Στο χαιρετισμό του Πρόεδρος της Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Καρδίτσας τόνισε τα παρακάτω:
Η φίλη μου Σόνια Κοζιού μας παρέδωσε ένα βιβλίο, το οποίο καλύπτει ένα μεγάλο κενό που υπήρχε μέχρι τώρα στην τοπική ιστορία σχετικά με το δημοτικό τραγούδι και τη σχέση του με τις γυναίκες της περιοχής μας και γι’ αυτό παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Είναι δε μια σημαντική συμβολή στη φτωχή βιβλιογραφία του χώρου.
Ζώντας την παράδοση του τόπου της για πολλά χρόνια πρώτα ως μέλος στο χορευτικό και θεατρικό τμήμα του Συλλόγου γυναικών Καρδίτσας στην παιδική της ηλικία και αργότερα στο χορευτικό τμήμα και σε διάφορες οργανωτικές και επιστημονικές επιτροπές των Πανελλήνιων Συνεδρίων του Κέντρου Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας ζυμώθηκε με την αυτήν και θέλησε να την καταγράψει .
Τέλος η Γραμματέας του Κέντρου Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας Δήμητρα Χαβδούλα στο χαιρετισμό της είπε πως η συμμετοχή του Συλλόγου στην Οργανωτική Επιτροπή, που προετοίμασε την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου ήταν επιβεβλημένη, αφού το θέμα που πραγματεύεται η συγγραφέας είναι ένα από τα κυριότερα αντικείμενα με τα οποία ασχολείται το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας.
Τόνισε δε πως τα στοιχεία που θα γνωρίσουν οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου προέρχονται από την πολύχρονη επιτόπια έρευνα της συγγραφέα, στο πλαίσιο της διδακτορικής της διατριβής. Επίσης ότι οι αναγνώστες θα γνωρίσουν μια πλούσια βιβλιογραφία ξένων, κύρια, ερευνητών, αφού στη χώρα μας ελάχιστα έχουν γραφεί για την παραδοσιακή μουσική σε σχέση με το φύλο.
Τέλος ευχαρίστησε τον Γιάννη Ευσταθίου, υπεύθυνο των Βιβλιοπωλείων Παιδεία που στηρίζει τις εκδηλώσεις του Απόλλωνα, το Οινοποείο Γιώργου Καραμήτρου για την προσφορά του κρασιού, το κατάστημα Φως και Γραφή και τον Νίκο Τασιόπουλο για τη φωτογραφική κάλυψη και τη βιντεοσκόπηση, αντίστοιχα.
Στο τέλος οι παραβρισκόμενοι ταξίδεψαν μουσικά με τους Vin Doux.
