Σε νηπιακό στάδιο η καινοτομία των επιχειρήσεων ξύλου-επίπλου

Σκοπός

Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν, σύμφωνα με όσα δηλώνει ο κ. Γιάννης Παπαδόπουλος καθηγητής του Τμήματος Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου, να οδηγήσει στη δημιουργία ξεκάθαρης εικόνας, όσο αφορά την ικανότητα καινοτομίας των θεσσαλικών επιχειρήσεων ξύλου – επίπλου και των τρόπων αντίδρασής τους σε αλλαγές που επιδέχονται (εκούσια ή ακούσια).
Τόσο τα ποσοτικά όσο και τα ποιοτικά στοιχεία συλλέχθηκαν μέσω προσωπικών συνεντεύξεων στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις της Θεσσαλίας.

Το προφίλ

Αναφορικά με τη νομική μορφή των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην παρούσα έρευνα, το μεγαλύτερο ποσοστό (44,4%), είναι ατομικές επιχειρήσεις κι ακολουθούν οι Ο.Ε. με ένα 22,2%, οι ΑΕ. (15,6%), οι Α.Ε.Β.Ε.(4,4%) και οι ΕΠΕ (2,2%). Ένα όχι αμελητέο ποσοστό (11,1%) δηλώνει άλλη μορφή. Δεν μελετήθηκαν περιπτώσεις επιχειρήσεων που να ανήκουν σε πολυεθνικές ή μη ελληνικούς οργανισμούς.
Πιο αναλυτικά η έρευνα κατέδειξε πως οι επιχειρήσεις του κλάδου ξύλου – επίπλου στη Θεσσαλία δεν είναι ιδιαίτερα καινοτομικές κι ότι το υπάρχον τοπικό επιχειρηματικό περιβάλλον δε συμβάλλει θετικά στην ανάπτυξη καινοτομικών δράσεων. Συγκεκριμένα, η καινοτομικότητα των επιχειρήσεων βρίσκεται ακόμη σε νηπιακό στάδιο με μερική καλλιέργεια συγκεκριμένων τεχνολογικών ικανοτήτων καινοτομίας και άγνοια έως απαξίωση του μεγαλύτερου αριθμού αυτών.

Δεν προσεγγίζουν

Σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον, οι επιχειρήσεις δεν προσεγγίζουν τους φορείς παροχής καινοτομίας, δεν τους εμπιστεύονται και συχνά φαίνεται να μην τους γνωρίζουν. Οι δράσεις καινοτομικότητας πηγάζουν κύρια από τους πελάτες και τους προμηθευτές εξοπλισμού και υλών. Οι επιχειρήσεις αναπτύσσουν μηχανισμούς καινοτομίας που πηγάζουν κύρια από το χώρο παραγωγής τους και άλλα σημεία της δικής τους προμηθευτικής αλυσίδας. Προβάλει έτσι επιτακτική η ανάγκη να γεφυρωθεί το χάσμα και να επιτευχθεί αγαστή συνεργασία. Ο μόνος φορέας που φαίνεται να αποδέχονται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια είναι το Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου κι Επίπλου του ΤΕΙ Λάρισας, με αυξανόμενο τον αριθμό των επιχειρήσεων που συνεργάζονται σε ποικιλία θεμάτων, χωρίς να έχει αξιοποιηθεί ακόμη το τεράστιο δυναμικό αυτών των συνεργασιών ή να έχει επιτευχθεί η μόχλευση των δυνατοτήτων και των δύο πλευρών.

«Παραδοσιακούς» τρόπους

Η συγκεκριμένη έρευνα αποδεικνύει επιπλέον και για ακόμη μία φορά, συμπεραίνει ο κ. Παπαδόπουλος, την εμμονή των επιχειρήσεων του κλάδου στους «παραδοσιακούς» τρόπους ενημέρωσης σχετικά με τις καινοτόμες εξελίξεις κι αφορούν στη συμμετοχή σε κλαδικές εκθέσεις. Ο τρόπος αυτός πληροφόρησης προηγείται σημαντικά έναντι των υπολοίπων, με ένα ποσοστό που ξεπερνά το 40%. Ακολουθεί με αρκετή διαφορά και ποσοστό γύρω στα 25%, η άντληση πληροφόρησης μέσα από περιοδικά κι άλλα σχετικά έντυπα. Πολύ κοντά και με ίδια ποσοστά βρίσκονται οι ίδιοι οι πελάτες των επιχειρήσεων (22%) μαζί με το διαδίκτυο. Η χρήση του διαδικτύου βρίσκεται ακόμη σε νηπιακό στάδιο, με κύρια χρήση την εύρεση αντιπροσώπων και εταιρειών μηχανημάτων και πρώτων υλών, όπως και σχεδίων επίπλων. Παρόλα αυτά στελέχη των εταιρειών αρχίζουν δειλά να ανοίγονται σε νέους ορίζοντες και να οικειοποιούνται το τεράστιο δυναμικό που προσφέρει η άμεση ενημέρωση πάνω σε νέες τεχνολογίες, καινοτόμες ιδέες και καλές πρακτικές στο διαδίκτυο. Όλοι ωστόσο στην ελεύθερη συζήτηση ενθάρρυναν τη διεξαγωγή σεμιναρίων μεθόδων αναζήτησης στο διαδίκτυο με έμφαση στην καινοτομίας και τις καλές πρακτικές. Στην ερώτηση αν θα τους ενδιέφερε η ύπαρξη τεχνολογικών θυροφυλάκων (gatekeepers) – μετά από ανάλυση της έννοιας – οι περισσότεροι συμφώνησαν πως μια τέτοια δυνατότητα θα ήταν σημαντική κάτω από προϋποθέσεις (με κυριότερες τις παραμέτρους του κόστους και του χρόνου απασχόλησης των ίδιων). Οι προμηθευτές υλικού και λογισμικού αντίστοιχα, μέσα από τη δυνατότητα που έχουν για συνεργασίες με χώρες του εξωτερικού, θεωρούνται ως αρκετά σημαντικές πηγές πληροφόρησης και εισαγωγής της καινοτομίας στις επιχειρήσεις.

Ενημέρωση

Τέλος ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα θέματα που θεωρούνται ως σημαντικότερα προς ενημέρωση από τους επιχειρηματίες του κλάδου. Πρώτο και μάλιστα με μεγάλη διαφορά (34% έναντι 18% του δεύτερου) παρουσιάζεται να απασχολεί το θέμα της έρευνας αγοράς και της μελέτης προϊόντων. Η ανάγκη αυτή αποκαλύπτει ποικίλες πτυχές του έντονου προβλήματος του ανταγωνισμού που βιώνουν οι επιχειρήσεις της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Από την μία πλευρά αποκαλύπτεται η άγνοια, αλλά και αδυναμία των πολύ μικρών επιχειρήσεων να έχουν γνώση του ευρύτερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όσον αφορά την ποικιλία και την ταχύτητα αλλαγής των ανταγωνιστικών προϊόντων. Ακόμη υποβόσκει η ανυπαρξία μηχανισμών και διαδικασιών ανάπτυξης νέων προϊόντων ή ακόμη και δημιουργικής αντιγραφής. Οι επιχειρηματίες αισθάνονται – και πραγματικά είναι – αδύναμοι να δημιουργήσουν, κύρια διότι δεν έχουν πρόσβαση σε κανάλια και μηχανισμούς άμεσης παρακολούθησης της αγοράς, ούτε σε μεθόδους μετατροπής των τάσεων και καταναλωτικών αναγκών σε νέα πρωτότυπα προϊόντα.