Μία από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις της αρχαιότητας κατά του δουλεμπορίου, υπήρξε αυτή του Σπάρτακου εναντίον των Ρωμαίων (73 π.Χ. – 71 π.Χ.).
Στα νεότερα χρόνια, 23 Αυγούστου 1791, άρχισε η εξέγερση των μαύρων δούλων στη νήσο Ισπανιόλα της Καραϊβικής (σημερινή Αϊτή και Δομηνικανική Δημοκρατία), που οδήγησε στην κατάργηση του διατλαντικού εμπορίου δούλων.
Η επέτειος αυτή από το 1998 εορτάζεται ως μια ευκαιρία για περίσκεψη και μελέτη για τα ιστορικά αίτια, τις μεθόδους και τις συνέπειες αυτής της τραγωδίας για το ανθρώπινο γένος. Η δουλεία αποτελεί μία από τις αρχαιότερες μορφές καταπίεσης του ανθρώπου και ενός από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Αποτελεί επίσης μια ευκαιρία για να αναδείξει την ανάγκη για λήψη πιο αποτελεσματικών μέτρων στην πρόληψη και καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, η οποία δυστυχώς συνεχίζεται και στις μέρες μας με συγκεκαλυμμένη μορφή.
Η δουλεία υπήρξε αρχαίος και διαπολιτισμικός θεσμός που νομιμοποιούσε την μετατροπή του ανθρώπου σε ιδιοκτησία. Απαγορεύτηκε σταδιακά για οικονομικούς και ηθικούς λόγους στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Η δουλεία συνεπαγόταν όχι μόνον τον κοινωνικό θάνατο του ατόμου, αλλά του αφαιρούσε αυτή καθαυτή την ανθρώπινη υπόσταση και το υποβίβαζε στο εξής σε αντικείμενο προς ιδιοκτησία και χρήση (ιδιώτη ή κράτους). Σε κατάσταση δουλείας ζούσε κατά καιρούς και περιοχές το 20%- 40% του πληθυσμού των κοινωνιών, ενώ υπήρξαν και κοινωνίες με πολύ υψηλότερο ποσοστό δούλων. Η κυρίαρχη μορφή δουλείας ήταν συνήθως για μεν τους άνδρες η εξαναγκαστική εργασία μέχρι φυσικής εξόντωσης, για δε τις γυναίκες η σεξουαλική εκμετάλλευση. Τα κορίτσια, όταν έφταναν στην εφηβεία ή και νωρίτερα, άρχιζαν να χρησιμοποιούνται ως σεξουαλικά αντικείμενα, τα δε αγόρια μετά τα 13-14 λογαριάζονταν συνήθως ως ενήλικες δούλοι.
Όσο κι αν νομίζουμε ότι ζούμε σε έναν ελεύθερο κόσμο, πολλά από αυτά που συμβαίνουν διαρκώς γύρω μας είναι αρκετά για να μας υπενθυμίσουν ότι η ανελευθερία κυριαρχεί παντού. Παιδική εκμετάλλευση κυρίως στις χώρες της Ασίας και της Αφρικής, ορδές μεταναστών που χάνουν τη ζωή τους στο “λαθραίο” ταξίδι προς τη σωτηρία, καλλίγραμμες γυναίκες που ελπίζουν σήμερα σε μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη…
Σημαντικά είναι τα στοιχεία της Unesco:
– Συνολικά σε όλον τον κόσμο υπολογίζεται ότι 27 εκατομύρια άνθρωποι είναι θύματα του σύγχρονου δουλεμπορίου – ο μεγαλύτερος αριθμός υποδουλωμένων ανθρώπων στην ιστορία της ανθρωπότητας.
– Η πλειοψηφία των ανθρώπων που εργάζονται χωρίς πληρωμή, με την απειλή σωματικής ή ψυχολογικής βίας και αδυναμία απελευθέρωσης βρίσκεται στην Ασία και την Αφρική.
-O μέσος όρος ηλικίας των θυμάτων που διακινούνται είναι ανήλικα παιδιά, κυρίως κορίτσια, ηλικίας 14 ετών, ενώ το 99% των θυμάτων δεν διασώζεται ποτέ.
– Η πλειονότητα των θυμάτων στην Ελλάδα προέρχεται από την Ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία, και την Αφρική.
– Στην Ευρώπη, μόνο 1 στους 100.000 διακινητές καταδικάζεται.
– Περισσότεροι από 14.500 σκλάβοι περνάνε κάθε χρόνο τα σύνορα των ΗΠΑ.
– Οι σκλάβοι εργάζονται σε χωράφια, οίκους ανοχής, εστιατόρια, ορυχεία…
– Το μέσο κόστος ενός σκλάβου δεν ξεπερνά τα 90 δολάρια.
– Το κέρδος από το εμπόριο σάρκας στην Αφρική ξεπερνά τα 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
– Ένα στα δέκα παιδιά της Αϊτής ζει σε συνθήκες δουλείας.
Μνημείο για τα θύματα δουλεμπορίου, στη Ζανζιβάρη
Η ΟικόΣφαιρα (Κίνηση για το Περιβάλλον τον άνθρωπο και την Ποιότητα Ζωής), θεωρώντας το δουλεμπόριο του τότε και του σήμερα, αποτρόπαια μορφή εκμετάλλευσης του ανθρώπου, προσπαθεί στο μέτρο των δυνατοτήτων της να συμβάλει στην κοινή προσπάθεια για ενημέρωση της κοινής γνώμης σε θέματα ποιότητας ζωής.
Από το γραφείο τύπου της ΟικόΣφαιρας- www.oikosfaira.gr
